Eğitim Sitesi

Pelteklik Nedir? Pelteklik Hakkında Kısaca Bilgi

Pelteklik Terimi Hakkında Bilgiler

Diksiyon ve Hitabet Terimi Olarak Pelteklik:

1. Dilini dişlerinin arasına alır gibi konuşan ve bu yüzden s, z gibi sesleri kusurlu söyleyen (kimse).

2. B, R, S, Z gibi seslerden birini ya da birkaçını söyleyememek biçiminde kendini gösteren, daha çok dil ucuyla konuşma biçimi görülen bir bozukluktur. "Birader" yerine "bilader", "söyledim" yerine "şöyledim" demek gibi...

3. Bir harfin çıkarılamayarak bir diğeri ile değirilmesidir. Bu durum dilin yeterince eğitilmemesinden, lehçelerin yapısından veya bazı dillerin fazla etkisinde kalmaktan kaynaklanabilir. Türkçe üzerinde tespit edilen pelteklik türleri aşağıda belirtilmiştir.

Zeleştirme:(J) yeri (Z) .Örnek: Jale-Zale, Jilet-Zilet,
Seleştirme: Ş yerine S. Örnek: Paşâm-Pasam, şapka-Sapka
Jeleştirme: C yerine J. Örnek: Ancak-Anjak), Kucak -Kujak
Şeleştirme: S yerine Ş. Örnek: Sana söylüyorum-yerine sana şöylüyorum
Leleştirme: (R) yerine (L). Örnek: Birader-Bilader, Berber-Belber, Merhem-Melhem, Terlik-Tellik
İnce â yerine kalın a: Kemâl-Kemal, Lâstik-Lastik
dersimiz.com
Yukarıdaki örneklerde ilk sırada belirtilen sesler çıkarılamadığından ikinci sesler onların yerine ikame edilmektedir. Bu seslerin çıkarılamaması durumunda bunların üzerinde uygun alıştırmaların sık sık yapılması gerekmektedir.

J- Jilet, jandarma, jale, jumbo,
Ş- Paşa, şaka, şakir, şeker
R- Rüya, hücreler, hürrem, harran, sarraf
A- Lale, lastik, lahana, kamil
S- Sorgun, hassasiyet, fason

 

    Benzer Diksiyon ve Hitabet Terimleri

    Ses Gücü: Konuşmacının sesinin, dinleyicilerin tümü tarafından kolaylıkla duyulabilmesidir. Konuşmacı, bu konuya ayrı bir önem vermelidir. İyi düzenlenmiş bir sesle yapılan konuşma, dinleyici üzerinde etkili olmaktadır. Ayrıca, ses gücünün yüksekliği konuşmacının da kendine güven kazanmasını sağlamaktadır.

    Çıkak: Boğumlanma noktası.

    Islıklama: Tıslama da denilir. Genelde "s" ünsüzü ile ilgilidir. Dişlerin yapısındaki bozukluk ya da abartılı boğumlanmadan kaynaklanır. Seyrek diş sıralaması "s" ünsüzünün hatalı çıkarılmasına sebep olur. Mutlaka dişlerdeki bu bozukluğun giderilmesi gerekir. Alıştırmalar "s" nin doğru telaffuzu için yardımcı olacaktır. Sa-se-si-so-su-sı-sö-sü Zas-zes-zis-zos-zus-zıs-zös-züs Sas-ses-sis-sos-sus-sıs-sös-süs As-es-is-os-ıs-ös-üs Bas-bes-bis-bos-bus-bıs-bös-büs Asa-ese-isi-oso-usu-ısı-ösö-üsü

    Ses Tonu: Sesin alçalıp yükselmesi, azalıp çoğalmasıdır. Değişik ses tonlarını çıkarmak konuşmayı daha ilgi çekici ve anlamlı yapar. Konuşmaya renk ve çeşit kazandırır. Böylece, konuşma tekdüzelikten (monotonluktan) kurtulmakta, dinleyicinin ilgisi çekilmektedir.

    Diğer terim sözlüklerini de inceleyebilirsiniz.

    Online Diksiyon ve Hitabet Terimleri Sözlüğü