TANIM
Ülke içinde ve dışında otobüsle seyahat etmek isteyen insanları rahat ve güvenli bir şekilde istedikleri yere götüren kişidir.
GÖREVLER
▪ Otobüs hareket etmeden önce firma yetkililerinden yolcuların listesini
alır,
▪ Listedeki yolcuların yerlerini alıp almadıklarını kontrol eder ve ettirir,
▪ Otobüsü trafik kurallarına uyarak sürer,
▪ Belirli yerlerde yolcuların ve eşyaların indirilmesini sağlar,
▪ - Otobüsün bakımını düzenli olarak yapar ve yaptırır,
▪ Otobüste görev yapan diğer kişilerin çalışmalarını denetler, aralarında
▪ eşgüdümü sağlar,
▪ Gerektiğinde ilkyardım hizmeti verir.
KULLANILAN ALET
VE MALZEMELER
▪ - Sürücü belgesi (E sınıfı),
▪ Ticari taşıt kullanma belgesi (T4),
▪ Çeşitli modellerde otobüs,
▪ Araba için gerekli teknik donanım,
▪ Yolcu listesi, çalışma çizelgesi.
MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER
▪ Otobüs şoförü olmak isteyenlerin;
▪ Bedence sağlam ve dayanıklı,
▪ Göz, el ve ayaklarını eşgüdümle kullanabilen,
▪ Görme ve işitme duyuları keskin,
▪ Belli bir anda birçok şeyi algılayabilen,
▪ Uyarıcılara hemen tepki verebilen, soğukkanlı, refleksleri güçlü,
▪ Renkleri ayırt edebilen,
▪ Sorumluluk sahibi, dikkatli,
▪ Gece yolculuk yapabilen, uyku düzensizliğine ve uykusuzluğa dayanıklı,
kimseler olmaları gerekir.
ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI
Otobüs Kaptaı (Şoför) sürekli oturarak ve her uyarıcıya dikkat ederek çalışmak zorundadırlar. Görevlerini yaparken hiçbir şekilde başkaları ile konuşmamaları gerekir. Devamlı seyahat eden otobüs şoförlerinin düzenli yaşamları olmadığı söylenebilir. Ülkemizde yolların bakımsız ve trafik işaretlerinin yetersiz olması dolayısıyla trafik kazalarının fazlalığı bu mesleği, bir ölçüde, tehlikeli hale getirmektedir.
VERİLDİĞİ YERLER
Meslek eğitimi aşağıda yer alan üniversitelere bağlı meslek yüksek okullarının" Otobüs Kaptanlığı (Şoförlüğü) bölümünde verilmektedir.
Bozok Üniversitesi(Yozgat)Akdağmadeni MYO.
Dumlupınar Üniversitesi (Kütahya)Kütahya MYO.
meslek yüksekokullarının Otobüs Şoförlüğü (Kaptanlık), bölümlerinde verilmektedir.
MEB' ye bağlı, illerde ve ilçelerde bulunan bazı sürücü kurslarında,
507 Sayılı kanun gereğince kurulmuş bulunan, şoförler ve otomobilciler, dolmuş veya otobüsçüler ihtisas odalarınca düzenlenen ticari taşıt kullanma eğitimi kurslarında, Kocaeli Üniversitesi, Ali Rıza Veziroğlu Meslek Yüksekokulu, Dumlupınar Üniversitesi, Kütahya MYO, (Otobüs Şoförlüğü Bölümü), Cumhuriyet Üniversitesi (Sivas), Akdağmadeni Meslek Yüksekokulu, "Otobüs Şoförlüğü (Kaptanlık)" programlarında verilmektedir.
MESLEK EĞİTİMİNE
GİRİŞ KOŞULLARI
Meslek liselerinin Animatörlük, Eğlence Hizmetleri, Host ve Hosteslik,
Konaklama, Konaklama ve Seyahat Hizmetleri, Seyahat Acentacılığı/Seyahat Acenteciliği, Seyahat İşletmeciliği, Tur Operatörlüğü, Turizm, Ulaştırma Hizmetleri, Yiyecek İçecek Hizmetleri bölümlerinden mezun olanlar "Otobüs Kaptanlığı (Şoförlüğü) ön lisans programına sınavsız olarak girebilirler.
Özel sürücü kurslarında meslek eğitimi alabilmek için; (E Sınıfı Ehliyet İçin) en az ilkokul mezunu olmak ve 23 yaşından gün almış olmak gerekmektedir.
Ticari taşıt kullanma belgesi (T4) alabilmek için 507 Sayılı kanuna tabi ilgili ihtisas odasının üyesi ya da 5590 Sayılı kanuna tabi sanayi ve ticaret odalarının üyesi olmak veya üyelerin yanında çalışıyor olmak gerekmektedir."Otobüs Kaptanlığı (Şoförlüğü) ve Karayolu Ulaşımı ve Trafik" ön lisans programlarına girebilmek için, Lise veya dengi okul mezunu olmak,
ÖSYM tarafından yapılan Yükseköğretime Geçiş Sınavına (YGS) girmeleri ve yeterli "YGS-1" puanı almaları halinde sınavsız yerleştirme sonunda kontenjan kalırsa ek yerleştirme ile açık olan programlara istedikleri takdirde yerleştirilebileceklerdir.
Ayrıca: Erkek ve TC vatandaşı olmak, Boyu en az 1,65 m'den kısa olmamak , boy uzunluğunun cm olarak ifade edilen değerin son iki rakamından en çok 5 fazla , 15 noksan kilo ağırlıkta olmak, Dilinde kekemelik, pelteklik, tutukluk olmamak, Sürücü belgesi almaya engel sağlık sorunu olmadığını, sağlık raporu ile kanıtlamak, Kayıt tarihinde 20 yaşını tamamlamış olmak gerekmektedir.
EĞİTİMİN SÜRESİ
VE İÇERİĞİ
Yüksek öğretim programında mesleğin eğitim süresi 2 yıldır. Eğitim süresince; Beden Eğitimi, Türk Dili, Yabancı Dil, Matematik, Fizik gibi genel dersler ile Genel Trafik Bilgisi, İlk Yardım ve Sağlık Bilgisi, Davranış Bilimleri, İleri Sürücülük Teknikleri, Meteoroloji, Sigorta ve Taşımacılık Hukuku, Uygulamalı Sürücü Eğitimi, Sürüş Psikolojisi dersleri okutulmaktadır. Özel sürücü kurslarında meslek eğitiminin süresi 2 aydır. Bu sürenin yaklaşık 5 haftalık kısmında Trafik, Motor, İlk Yardım dersleri teorik olarak öğretilmekte, kalan 3 haftada ise uygulamalı olarak otobüs kullanılması öğretilmektedir. Ticari taşıt kullanma eğitiminin süresi 50 saattir. Bu süre içinde Trafik mevzuatı ve kuralları, ilkyardım, çevre, taşıt bakımı ve işletme bilgisi, halkla ilişkiler gibi dersler verilmektedir.
EĞİTİM SONUNDA ALINAN
BELGE-DİPLOMA VE UNVAN
Eğitimini başarı ile tamamlayanlar " Otobüs Kaptanlığı (Şoförlüğü) ön lisans diploması" ve " Kaptan " unvanı verilir.
Özel sürücü kurslarında meslek eğitimi alanlar; MEB'nin yaptığı test sınavı ve uygulamalı direksiyon sınavlarına katılırlar. Başarılı olanlar "E Sınıfı Sürücü Belgesi" almaya hak kazanırlar ve "Meslek Elemanı" unvanını alırlar.
Ticari taşıt kullanma eğitimini başarı ile tamamlayanlara (T4) ticari taşıt belgesi verilir.
ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI
Otobüs şoförleri;
Ülkelerarası veya şehirlerarası otobüs işleten firmalarda, kamu
sektöründe(servis araçları,belediye otobüsleri) ve turizm
işletmelerinde ücret karşılığı,
- Kendi otobüsleri ile, bir otobüs işletmesine bağlı olarak çalışabilirler.
Yüksekokul mezunu şoförler, bu alanda yetişmiş ilk elemanlar olacaklarından, iş bulma konusunda zorluk çekmeyecekleri söylenebilir. Turizm geliştikçe, başarılı otobüs şoförlerine duyulan ihtiyaç da artmaktadır.
Meslek elemanları ayrıca;
- Özel sürücü kurslarında eğitici olarak görev yapabilir,
Servis taşımacılığı şirketi kurabilir veya bu şirketlerde şoför olarak görev yapabilirler.
EĞİTİM SÜRESİNCE VE EĞİTİM SONRASI KAZANÇ
EĞİTİM SÜRESİNCE
Özel sürücü ve ticari taşıt kullanma belgesi eğitimi kurslarında, meslek eğitimi süresince bir kazanç olmayıp, kurs ücret karşılığı verilmektedir. otobüs şoförlüğü (kaptan) programında okuyan öğrenciler eğitim süresince, Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu'nun; öğrenim kredisi, harç kredisi ve yurt imkanlarından yararlanabilir, ayrıca kamu ve özel, kurum ve kuruluşların, burs ve yurt imkanlarından yararlanabilirler.
EĞİTİM SONRASI
Otobüs şoförlerinin kazançları bağlı oldukları firmanın büyüklüğüne, seferlerin yurtiçinde veya yurtdışında olmasına göre değişmektedir. Başlangıç ücret asgari ücret düzeyinden başlayabilmekte, şoförün başarısına, yabancı dil bilgisine ve yurtdışında uzak yollarda görev yapabilmesine bağlı olarak yükselmektedir.
MESLEKTE İLERLEME
Kişi başarısını kanıtladıkça daha büyük firmalarda görev alabilirler. Ayrıca ileri derecede sürüş teknikleri uzmanı olarak eğitim faaliyetlerine katılabilir.
" Otobüs Kaptanlığı (Şoförlüğü) ön lisans programını başarı ile bitirenler, ÖSYM tarafından açılan Dikey Geçiş Sınavı'nda başarılı oldukları takdirde, Seyahat İşletmeciliği, lisans programlarına ve Açıköğretim lisans proğramlarından İktisat- İşletme bölümüne de dikey geçiş yapabilirler.
BENZER MESLEKLER
▪ Diğer şoförlükler (otomobil, minibüs, kamyon şoförlükleri),
▪ Gemi kaptanlığı,
▪ Pilotluk.
YARARLANILAN BİLGİ KAYNAKLARI
▪ Meslek elemanları,
▪ Özel sürücü kursları,
▪ -ÖSYS (Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sistemi) Yükseköğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzu-2008,
▪ 2010 Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sistemi ÖSYS Kılavuzu,
▪ Meslek Yüksekokulları ile Açıköğretim Önlisans Programları
▪ Mezunlarının Lisans Öğrenimine Dikey Geçiş Sınavı Kılavuzu 2010,
▪ Meslek Danışma Komisyonu (MEDAK) üyesi kuruluşlar.
DAHA AYRINTILI BİLGİ İÇİN BAŞVURULABİLECEK YERLER
▪ İlgili Eğitim Kurumları,
▪ Özel Sürücü Kursları,
▪ -Türkiye İş Kurumu Meslek Bilgi Merkezi,
▪ Türkiye İş Kurumu web sayfası www.iskur.gov.tr
▪ Ulusal Meslek Bilgi Sistemi http://mbs.meb.gov.tr/
otobüs şöförü meslekler meslek bilgileri meslekler hakkında açıklamalar en güzel meslekler bilinen meslekler meslekler ansiklopedisi Türk meslekler sözlüğü meslek araştırmaları bilgi bankası hakkında bilgiler meslek sözlüğü sevilen meslekler meslek özellikleri mesleklerin görevleri meslek aletleri meslekler için gerekli özellikler mesleklerin çalışma ortamı ve koşulları iş bulma olanakları