Eğitim Sitesi

Anayasa Nedir? Anayasa Hakkında Kısaca Bilgi

Anayasa Terimi Hakkında Bilgiler

Parlamento (TBMM) Terimi Olarak Anayasa:

Devletin temel ilkelerini, yönetilenlerle ilişkilerini, ana kuruluşunu; yasama, yürütme ve yargının örgütlenmesini ve birbirleriyle ilişkilerini; vatandaşların temel hak ve ödevlerini düzenleyen ve tüm kişi, kurum ve kuruluşları bağlayan en üst hukuk normudur. Yürürlükteki Anayasa, 18.10.1982 tarihinde Kurucu Meclis tarafından halkoyuna sunulmak üzere kabul edilmiş, 07.11.1982 tarihinde halkoyuna sunulup kabul edildikten sonra 09.11.1982 tarihli ve 17863 mükerrer sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiş 2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’dır.

 

Tarih Terimi Olarak Anayasa:

Bir devletin şeklini belirten, yasama, yürütme ve yargı güçlerinin nasıl kullanılacağını gösteren, yurttaşların kamu hakları ile özgürlüklerini ve devletin topluma karşı ödev-lerini belirten temel yasadır. 1215 yılında, İngiltere'de kral ile halk temsilcileri arasında imzalanan Magna Chartha anayasaların ilk örneğini oluşturur. Ancak bu anayasa geleneklere, çeşitli belgelere ve yasalara bağlı sözlü bir anayasadır. Tarihin ilk yazılı anayasası ise, 1789'da yürürlüğe giren ABD Anayasasıdır. Türk ve İslam tarihinin ilk anayasası ise, 23 Aralık 1876 tarihinde yayınlanan Kanun-i Esasi'dir.

 

Felsefe, Psikoloji, Sosyoloji, Mantık Terimi Olarak Anayasa:

Devletin temel yapısını, biçimini, örgütünü, bu örgütün işleyiş kurallarını, milli egemenliğin nasıl kullanılacağını kişilerin hak ve özgürlüklerini belirleyen en temel kanundur.

 

Sosyal Bilgiler Terimi Olarak Anayasa:

1- Bir devletin yönetim biçimini belirten, yasama, yürütme, yargılama güçlerinin nasıl kullanılacağını gösteren, yurttaşlarının kamu haklarını bildiren temel yasa.

2- Bir devletin yönetim biçimini belirten, yasama, yürütme, yargılama güçlerinin nasıl kullanılacağını gösteren, yurttaşların kamusal haklarını bildiren temel yasadır. Devletin temel kanunudur. Çıkarılacak hiçbir yasa, anayasaya aykırı olamaz. Anayasa, vatandaşların temel hak ve görevlerini bildirir. Devletin temel kurumlarının nasıl işleyeceğini belirler. Anayasa ile ayrıca kişilerin temel hak ve özgürlükleri güvence altına alınmıştır.

 

Hukuk Terimi Olarak Anayasa:

Bir devletin yönetim biçimini belirten, yasama, yürütme, yargılama güçlerinin nasıl kullanılacağını gösteren, yurttaşların kamu haklarını bildiren temel yasa, kanunuesasi.

 

Siyaset Terimi Olarak Anayasa:

1- Devletin temel yapı ve işleyişi ile kişilerin temel hak ve özgürlüklerini düzenleyen en üst kanundur.

2- Bir devletin yönetim biçimini belirten, yasama, yürütme, yargılama güçlerinin nasıl kullanılacağını gösteren, yurttaşların kamu haklarını bildiren temel yasa, kanunuesasi.

 

İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük Terimi Olarak Anayasa:

1- Bir devletin yönetim biçimini belirten, yasama, yürütme, yargılama güçlerinin nasıl kullanılacağını gösteren, yurttaşların kamu haklarını bildiren temel yasa, kanunuesasî.

2- Bir devletin dayandığı temel esasları ve ana kuruluşunu gösteren belgedir.

 

Belediyecilik-Kamu Yönetimi Terimi Olarak Anayasa:

Bir devletin yönetim biçimini belirten yasama, yürütme, yargılama güçlerinin nasıl kullanılacağını gösteren, vatandaşların hak, hürriyet ve sorumluluklarını bildiren temel yasa.

 

    Benzer Parlamento (TBMM) Terimleri

    Kamu Denetçiliği Kurumu: İdarenin işleyişi ile ilgili şikâyet üzerine, idarenin her türlü eylem ve işlemleri ile tutum ve davranışlarını insan haklarına dayalı adalet anlayışı içinde, hukuka ve hakkaniyete uygunluk yönlerinden incelemek, araştırmak ve idareye önerilerde bulunmakla görevli; TBMM Başkanlığına bağlı, kamu tüzel kişiliğini haiz, özel bütçeli, merkezi Ankara’da bulunan ve Başdenetçilik ile Genel Sekreterlikten oluşan kurumdur (6328 sayılı Kn. m. 4, 5). Ombudsmanlık olarak da bilinir. Başdenetçilik, TBMM tarafından dört yıllığına seçilen bir Kamu Başdenetçisi ve beş Kamu Denetçisinden oluşur (bkz. Dilekçe-İnsan Haklarını İnceleme Karma Komisyonu). Kurum, Başdenetçi tarafından yönetilir ve temsil edilir.

    Doğrudan Gündeme Alma Önergesi: Tasarı, teklif veya KHK’lerin esas komisyona havale tarihinden itibaren komisyonda 45 gün içerisinde sonuçlandırılmaması durumunda hükümet veya teklif sahiplerinin, ilgili tasarı, teklif veya KHK’nin, komisyon aşaması atlanarak Genel Kurul gündemine alınması taleplerini içeren önergedir. Bu önergenin kabulü hâlinde tasarı, teklif veya KHK Genel Kurul gündemine son sıradan girer; aksi durumda komisyonda beklemeye devam eder.

    Uyarma Cezası: Söz kesen, sükûneti ve çalışma düzenini bozan ve şahsiyatla uğraşan milletvekiline verilen disiplin cezasıdır. Bu cezayı takdir ve tatbik etme yetkisi Başkana aittir. Uyarma cezası alan milletvekiline talebi hâlinde kendisini savunmak için oturumun veya birleşimin sonunda veya gerekirse daha önce söz verilebilir. Başkan, milletvekilinin açıklamasını yeterli görürse uyarma cezasını kaldırabilir. Bir milletvekili aynı birleşimde iki defa uyarma cezası alırsa durum, tutanak özetinde belirtilir.

    Yeniden Görüşme: Bkz. Tekrir-i müzakere

    Diğer terim sözlüklerini de inceleyebilirsiniz.

    Online Parlamento (TBMM) Terimleri Sözlüğü