Motifin hem zemini, hem de kendisi altın yaldızla işlenerek yapılmış şemse. M. Zeki Pakalın, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğünde "Renkli şemseler hakkında kullanılan bir tâbirdir. Kabın şemse veya köşebent kalıbının Basılacağı kısmın münasip noktalarına, kap meşinine zıt renklerde meşin parçalar yapıştırılarak, üzerine kalıp basılmak suretiyle yapılırdı. Yaldız işleme aradan görününce renk renk meşinler kitaba başka bir güzellik verirdi" demektedir.
Online Yazma Eser (Hat-Tezhip-Ebru-Cilt-Minyatür) Terimleri Sözlüğü
Bu şemselerde tek renk deri kullanılmayıp, bezemeler cilt kapağında kullanılandan başka renkte deri ile kaplanmıştır. Bu şekilde renkli derilerle yapılan mülevven şemse ciltte, motifleri üstten veya alttan ayırma tarzında altınla bezemek mümkündür.
Hattatlarla kâtiplerin kalemin mürekkebini silmek için kullandıkları beze verilen ad. Bu bez siyah ve yumuşak olurdu.
Eğri, çizilmiş anlamındadır. 11. ve 15. yüzyıl'larda yazma eserlerin hemen her bölümünde kullanılmıştır. Bazen bordür şeklinde ya da müstakil olarak çizilmiştir. Rumîlerden farklı bir çizim özelliğine sahiptirler. Kompozisyonların hazırlanışında bir hat üzerinde değil, birbirine bitişik olarak çizilir ve açıktan koyuya doğru kademeli bir şekilde boyanır.
Eğri. Selçuklu münhanîleri ile ilgili bilgilere de bakınız.
Hat öğretiminde, öğrenciye terkip ve tertip yeteneği kazandıran, cümle şeklindeki yazı örneklerinin çalışılması.
Yazı yazmakta kullanılan maddenin adıdır . Dûde denilen bezir veya kandil isinden yapılmıştır. Süleymaniye Camii'nde, kandillerin isi hava cereyanı ile özel olarak yapılmış bir odacığa toplanır ve mürekkep yapımında kullanmaları için, hattatlara verilirmiş.
Okuyup yazmak, ilim öğrenmek yerine kullanılan bir deyim. Bezir isi mürekkeple aharlı kâğıda yazılan yazının yanlışı yalamak suretiyle silindiği için bu deyim ortaya çıkmıştır.
Çiçekleri arasındaki dalların üzerinde kuşlar bulunan şemselere verilen ad.
Vav harfinin yazılış biçimlerinden biri. Bu türlü vav harfi yuvarlak yazılırdı.
İki kat, iki katlı; iki kısımdan meydana gelmiş, iki noktalı harf.
Düz ve ters olarak yazılmış hat istifi. Simetrik. Soldaki sağdakinin ters şeklidir.
Hat ve kitap süslemelerinde, tezhipte kullanılır. Itır yaprağına benzediği için bu adla anılır.
İstinsah eden; kitabın kopyasını çıkaran kimse.
Karalama, taslak; beyaza çekilmek üzere ilk kez yazılan ve üzerinde düzeltmeler yapılan yazı.
Ayak ile ilgili bilgilere bakınız.
Ayak ile ilgili bilgilere bakınız.
Halkâr için altın ezme işleminde, ezilmeden kalan ve hemen çöken altın parçalarına verilen ad. Bunların yeniden ezilmesi gerekir. Halkâr ile ilgili bilgilere de bakınız.
Şebeke şekline sokulmuş, ağ ve kafes gibi örülmüş olan.
Deri ince ince oyularak cilt kapağının içyüzüne yapıştırılmak suretiyle yapılan şemse. Katı'a şemse de denilir.
Ayak ile ilgili bilgilere bakınız.