0,01 nanometreden (1 nanometre = 10 üstü -9 metre) daha küçük dalga boylu ışınlardır. Bir atom çekirdeğinin çapından daha küçük dalga boylu dalgalar içerir. Bu elektromanyetik tayfın en yüksek enerjili ve frekanslı bölgesidir. Şiddetli nükleer tepkimeler sırasında oluşur.
Online Uzay ve Astronomi Terimleri Sözlüğü
Katı bir çekirdeğin etrafını saran çok miktarda gazdan oluşmuş dev gezegenler. Ör: Jüpiter, Satürn, Uranüs, Neptün.
Büyük denizlerde suların yükselmesi ve altı saat sonra normal düzeyin altına inmesi olayı. ( Bu olay Ay'ın Yer üzerindeki çekim etkisinden doğar )
Gerçek güneş merkezinin görünür hareketine göre belirlenen zaman.
1. Güneş etrafındaki yörüngeleri sabit elipsler olan ve belli büyüklüklerdeki gökcisimleri. Gökküre üzerinde sabit nokta şeklinde görülen yıldızlardan farklı olarak hareketli oldukları için bu adı almışlardır.
2. Yıldızlar gibi ısı ve ışık kaynağı olmayan, yıldızlardan aldığı ışığı yansıtan gök sicimlerine gezegen denir. Gezegenler yıldızlardan daha küçük ve soğuktur. Gezegenler yıldızın çevresinde dolanarak hareket eder.
3. Güneş'in etrafında dolanan gökcisimlerine gezegen adı verilir.
Bir yıldız sisteminin oluşumu sırasında, birleşerek gezegenlere dönüşen küresel yapılı gökcisimleri.
Kırmızı bir dev yıldızın dış katmanlarını uzaya püskürtmesi sonucu oluşan, merkezdeki sıcak ve sıkı yıldız tarafından aydınlatılan gaz kabuk.
Milyonlarca yıldızdan yıldız kümelerinden, bulutsu ve gaz bulutlarından oluşmuş, Samanyolu gibi bağımsız uzay adası.
Çekim kuvveti ile birbirine bağlı milyonlarca yıldızdan, yıldız kümelerinden, bulutsu ve gaz bulutları ile yıldızlar arası gaz ve tozdan oluşmuş sistemdir. Güneş sistemi de adına Samanyolu dediğimiz böyle bir gök adanın içerisinde yer almaktadır. Uzayda böyle milyarlarca gök ada vardır. Birbirlerine çekimsel olarak bağlı çok sayıda gök adadan oluşan sistemlere de gök ada kümeleri denmektedir. Bazen büyük bir gök adanın uydu gök adaları da olabilmektedir. Örneğin, Samanyolu'nun böyle 12 uydusu vardır. Büyük ve Küçük Macellan Bulutsuları, Samanyolu'nun en meşhur uydularıdır.
Yıldızların gökküresi üzerindeki yerlerini topluca gösteren harita.
Yer - Güneş merkezleri arasındaki ortalama uzaklık. 1 GB = 149.600.000.000 km
Uzay, meteorlar, gezegenler ve yıldızlarla doludur. Bunların hepsi gök cismi olarak adlandırılır.
Yapılan gözlemlemelerde göre gök cisimleri konumlarına göre gruplandırılarak bazı cisim ve hayvanlara benzetilerek isimlendirme yapılmıştır. Büyükayı takımyıldızı, Çobanyıldızı gibi isimler bunlardan bazılarıdır.
Gök cisimlerinden yol ve yön bulmada yararlanılır.
Yerin ekvator düzleminin gökküresi ile arakesiti. Gökekvatorunda dik açıklık sıfırdır.
Yer eşleğinin gök küre ile ara kesiti.
Yerin dönme ekseninin gökküreyi deldiği nokta.
Gökyüzünden Yer'e düşüen her türlü taş.
Dünya dönme ekseninin gök küresini deldiği nokta. Örneğin, gök kuzey uçlağı (gök kuzey kutbu) ve gök güney uçlağı (gök güney kutbu).
1. On milyon ila bir milyar arasında yıldız ve bu yıldızların hammaddeleriyle artakalanlarını barındıran dev yıldız toplulukları.
2. Bir araya gelmiş yıldız topluluklarıdır.
Yüzlerce ya da binlerce gökadanın bir arada olduğu topluluklar.
Gökada kümelerinin oluşturdukları topluluklar.