Cedvelkeş Terimi Hakkında Bilgiler
Yazma Eser (Hat-Tezhip-Ebru-Cilt-Minyatür) Terimi Olarak Cedvelkeş:
Yazma kitapların sayfa kenarlarına ve yazı levhalarının etrafına yaldız veya mürekkeple çizgiler çekerek onları çerçeve içine alan sanatkâr. Kalemkeş de denir.
Benzer Yazma Eser (Hat-Tezhip-Ebru-Cilt-Minyatür) Terimleri
El Taşı: Ebru yapımında kullanılacak boyalan ezmeğe yarayan taş.
Bezeme: Hattın bezenmesi; tezyinat, süsleme. Çoğunlukla yazma, bazen de basma kitaplarda görülen tezhip, minyatür v.b. süsleme.
Tezhib (Tezhip): Yazma kitaplarla murakkalarda, boya ve altın tozu ile yapılan her türlü süsleme, işine tezbib(Tezhip) denilir. Böyle eserlere müzehheb, tezbib yapanlara ise müzehhib denilir. Arapçada altınlama anlamına geliyorsa da, tezbib sözü yalnız altınla işlenen süsleme için değil, toprak boyalarla yapılan kitap tezyinatı için de kullanılır. Hattâ bazı müzehhibler minyatür de yapmışlardır. Yazma kitaplarda zahriyeler, batimeler, kitapların ilk sayfa başları, başlık, secde kenarları ve değerli yazmaların sayfa kenarları tezhiblenirdi. Müzekkib, kalem fırça ile tezhib şekillerini kâğıt üzerine çizer, sonra şimşir veya çinko üzerinde iğne ile delerek tezhiblenecek esas kâğıt üzerine tatbik eder ve ince kömür tozuyla, delinen şekiller esas kâğıt üzerine silkilir. Elle bozmamak için şekillerin dörtte bir kısımları silkilip, boyandıkça diğer kısımlara geçilir. Sonra boya, altınlama ve mühreleme işlemleri uygulanır. Tezhibde bazı boya ve yaldızlar kabarık gösterilmek istenirse, yaldız ve renk sürülmeden önce yumurta sarısıyla karıştırılmış kalınca beyaz boya ile kapatılıp kuruması beklenir. Sonra üzeri yaldız ve boya ile işlenir. Türk tezhibi dört genel bölümde toplanabilir: 1. Selçuklu tezhibi, 2. Osmanlı erken devir tezhibi, 3. Osmanlı klâsik devir tezhibi, 4. Batılılaşma dönemi tezhibi. XV. yüzyılda genellikle rûmi üslûptaki kıvrımlı bezemeler, Lâle devrinde kökler ile çiçekler, barok devrinde ise Avrupa rönesans ve barok kıvrımları taklit edilmiştir. Teknik ayrılıklarına göre; zeminleri doldurulmuş ağır tezbibler, katı'a, saz yolu, pesend, halkâr, altın varak yapıştırma, ezilerek toz hâlfine getirme, serpme (zerefşan) ve püskürtme gibi çeşitli metodlar tezhibe uygulanmıştır.
Zerduva Cilt: Kadife kaplı cilt.
Diğer terim sözlüklerini de inceleyebilirsiniz.
- Matematik-Geometri Terimleri Sözlüğü
- Ağız ve Diş Sağlığı Terimleri Sözlüğü
- Trafik ve İlk Yardım Terimleri Sözlüğü
- Emlak ve Gayrimenkul Terimleri Sözlüğü
- Voleybol Terimleri Sözlüğü
- Yöresel-Bölgesel Terimleri Sözlüğü
- Hac ve Umre Terimleri Sözlüğü
- Tekstil-Dokumacılık Terimleri Sözlüğü
- Kütüphanecilik Terimleri Sözlüğü
- TERİMLER SÖZLÜĞÜ ANA SAYFA