Eğitim Sitesi

Online Yazma Eser (Hat-Tezhip-Ebru-Cilt-Minyatür) Terimleri Sözlüğü

Online Yazma Eser (Hat-Tezhip-Ebru-Cilt-Minyatür) Terimleri Sözlüğü

Üç Beyaz Nokta

Tezhip terimi. Zemin doldurmak amacıyla, küçük bir üçgenin köşeleri dizilişiyle konulan beyaz boyalı üç noktaya verilen ad.

Üç İplik Rumi

Tezhip terimi. Levha kenarlarının iç pervazına zencirek yerine resmedilen rûmi şekillerden oluşan kenar şeridine verilen ad. Örgü şeklinde dizilmiş üç çizgide motifler yer almıştır.

Üç-iplik Rumî

Birbiri içinden geçen üç hat üzerinde rumilerin aynı yönde dizilerek meydana getirdiği zarif bir rumi örgüsüdür. Bordürlerde kompozisyonları sınırlayıcı olarak kullanılır.

Ümmü'l-Hat (Ümmül Hat)

Sülüs ile ilgili bilgilere bakınız.

Ünsi

Kamış kalemin iki parçadan meydana gelen kesik kısmının yazandan yana olan tarafına verilen ad. Diğer kısmına vahşi denir.

Menakib-i Hünerveran, sayfa 10 da, hat çeşitlerine göre vahşi ve ünsi oranı belirtilmiştir.

Tuğrakeş Hakkı Altunbezer'in tanıdığı büyük hattatlar hakkında verdiği bilgilere göre;

Şeşkalemde maharet sahibi olan Rakım Efendi'nin, Eğrikapılı Rasim Efendi'nin, Kazasker Mustafa İzzet Efendi'nin, Şefik Bey'in, Sami Efendi'nin kalemlerinin ünsisi ve vahşisi müsavi surette idi.

Üslûp

1- Tavır, tarz manasına gelir ki sanatta ilerlemiş ve özgün eserler vermiş üstatların tercih ve ihtiyar ettikleri yol demektir.

2- Bir devrin ya da bir sanatçının kişiliği, bir eserin teknik, renk, kompozisyon biçim ve anlatım bakımından özellikleri.

Üslûp Türleri

Selçuk, Bursa, Edirne, klasik, barok, rokoko, yeni klasik, uyanış gibi bölüm ve karışımlar gösterir. Her uygarlığın kendi adını taşıyan özel ya da karışık üslupları vardır.

Üslûplaştırma

Gerçek şekil ve motiflerin karakterini kaybettirmeden basitleştirerek, süslemeyi şematik hale sokmak.

Üstadân-ı Seb'a (Üstadânı Seba)

"Yedi üstad" anlamına gelen bir terimdir. Yâkut-ı Mustasımi ile Ergun Kâmil, Abdullah Sayrafi, Yahyayı Sofi, Mübarekşah-ı Süyufi, Mübarekşah Kutub ve Şeyh Ahmed Sühreverdi adlı öğrencilere hattatlarca bu isim verilmiştir.

Şeyh Hamdullah, oğlu Mustafa Dede, damadı ve öğrencisi Şükrullah, öğrencileri ve halazadeleri Celâl oğlu Muhyiddin ve kardeşi Cemalüddin ile Ahmed Karahisari ve Amasyalı Abdullah Çelebi, Hamdullah tarzı bir okul geliştirmişler ve Osmanhlardaki Üstadân-ı Şeb'a'yı teşkil etmişlerdir.

Üstat (Üstâd)

Uzmanlaşmış, kıymetli bir sanatkâr ve bildiklerini öğreten zat, sanatında usta.

Üstten Ayırma Şemse

Zemin deri renginde bırakılarak, yalnız kabartma şekillerin, altınlanması suretiyle yapılan şemse.

Üstübeç

İsfidaç da denilir. Ahar yapımında da kullanılan beyaz maddedir.

Üstübeç Mürekkebi

Üstübeç zahmetlice ezildikten sonra Arap zamkı mahlûlü ile karıştırılarak elde edilir. Bilhassa Mushafların süre başlıklarını, altın zemin üstüne yazmakta kullanılır.

Üstün

1- Arapça'da üzerine konulduğu harfin "e" ya da "a" sesi ile okunmasını sağlayan eğimli düz çizgi şeklindeki işaret, hareke. "Fetha" da denir.

2- Eski yazıda harfleri a, e sesiyle okutmak için harfin altına konulan küçük yatay çizgi.

Üstünlü Esreli

Halk arasında harekeli yazıya verilen addır.

Vahşi

Kamış kalemin ortası kesik ucunun yazıdan yana olan kısmına verilen ad. Yazandan yana olan kısmına ünsi denir. Nesih, sülüs, rik'a'da vahşi taraf ünsiden dar, divani, kırma ve deşti'de daha geniş, nestalik'te ise ikisi de eşit olur.

Vakfe

Durak, durulacak yer, nokta. Durak ile ilgili bilgilere de bakınız.

Vakfe Gülü

Ayetlerin söz başlarına veya sonlarına konan ve nokta görevi yapan tezhipli çiçeklere verilen addır.

Vakıf Gülü

Vakfe gülü, gül ile ilgili bilgilere bakınız.

Vakıf Kitap

Herhangi bir kütüphane, cami ve benzeri bir kuruma vakıf olarak verilen kitap. Böyle kitaplarda genellikle vakıf mührü bulunur.

Diğer Yazma Eser (Hat-Tezhip-Ebru-Cilt-Minyatür) Terimleri

İlk Sayfa ... 46 47 [48]49 50 ... Son Sayfa

Yazma Eser (Hat-Tezhip-Ebru-Cilt-Minyatür) Terimleri Sözlüğünde Kayıtlı Terim: 1039

Terimler Sözlüğü Ana Sayfa