Çenenin Durumuna Göre Ünlüler Terimi Hakkında Bilgiler
Ünlülerin çıkartılmasında çenenin de önemli bir işlevi bulunmaktadır. Kimi ünlülerde çene aşağıya doğru açılırken kimilerinde çene daralır.
Çenenin genişlemesiyle çıkarılan ünlülere geniş ünlüler; çenenin daralmasıyla çıkarılan ünlülere dar ünlüler denir.
Dar ünlüler ı,i,u,ü' dür.
Geniş ünlüler ise a, e, o, ö 'dür.
Benzer Diksiyon ve Hitabet Terimleri:
Durak: Söylenen ya da okunan bir metnin solunum yerlerinin oluşturduğu, söz söyleyenin yorulmasına engel olan beklemelerdir.
Konuşurken hava ihtiyacımızı
Kekemelik: 1. Damak sesleriyle başlayan kelimeleri ve heceleri tekrarlayarak birdenbire söyleyen ve keserek konuşan, keke, kekeç
2. Bazı heceleri tekrarlamak,
Pelteklik: 1. Dilini dişlerinin arasına alır gibi konuşan ve bu yüzden s, z gibi sesleri kusurlu söyleyen (kimse).
2. B, R, S, Z gibi seslerden birini ya da b
Yuvarlaklaşma: Düz ünlünün ünsüz etkisiyle yuvarlak oluşu: savırmak > savurmak, kavışmak > kavuşmak, yımışak yumuşak gibi.
Tiz Ses: Bu sese kafa sesi de denmektedir. Sözlerin İnce ve keskin bir tonla seslendirilmesidir.
Ünsüz: Ses yolundan çıkarken gırtlak, damak, dil, diş ve dudaklar gibi bazı engellere çarparak çıkan seslere "ünsüz" adı verilir.
Türkçede 21 ünsüz bulunur: