Eğitim Sitesi

Online Yazma Eser (Hat-Tezhip-Ebru-Cilt-Minyatür) Terimleri Sözlüğü

Online Yazma Eser (Hat-Tezhip-Ebru-Cilt-Minyatür) Terimleri Sözlüğü

Çintamani (Çintemani)

Bir süsleme motifi. Taman, Çinli ve Japonlar da Buda'nın sembolüdür. Biri üstte ikisi altta üç inci tanesi ile şimşeğe benzeyen iki yatay şekilden ibarettir, inciler, bir noktada birbirine yaklaşan, iç içe daire motiflerinden oluşurlar ve bazen yalnız olarak süslemede bulunurlar. Kaplan çizgisi ve beneği veya pars beneği de denilmiştir. Orta Asya'dan gelen bu motifi Türkler birçok yerde hattâ kumaşlarda kullanım şiardır.

Çivit

Daha çok Yemen, Hindistan, Pakistan ve Çin'de yetişen bir tür ot. Bu ottan elde edilen koyu mavi boya. Kırmızı, yeşil, sarı renkli olanları varsa da daha ziyade koyu mavi olanı kullanılır.

Çoban

Yazmalarda sayfa sırasını belirtmek amacıyla, bir sonraki sayfanın ilk harf veya kelimesi, bir önceki sayfanın alt köşesine yazılmıştır. Bu yazıya ayak adı verilir. Ayak, murakıb, müş'ir, müşîr, müşîre veya. payende de denilir. Ayrıca reddade (geri döndüren), müşahide (gözcü), ta'kibe (izleyen) ve garip kelimelerinin de bu anlamda kullanıldığı olmuştur.

Çühar-Gûşe

Harap olmuş kitap kapaklarının dört köşesine geçirilen meşin eklere verilen ad.

Dakik

Buğday değirmende öğütülürken havaya karışan ve değirmenin duvarlarına çok ince zerreler hâlinde yapışan un. Bir çeşit ahar yapımında nişasta yerine kullanılırdı.

Dal

Tezhip motifi. Levhaların köşelerine yapılan çiçek demetine verilen ad.

Daldırmak

Batırmak.

Dalgalanma

Tezhip de ve resimde dalga gibi eğri çizgiler meydana geldiğinde verilen ad.

Damar Mühresi

Tezhiplerde yaldızlanan yaprak damarlarını, süslemelerin girintili çıkıntılı yerlerini parlatmak için kullanılan, açılmış kurşun kalem biçiminde mühre.

Darü'l-Kütüp

Kütüphane, kitaplık.

Defe

Yüz adetlik altın varak (b. bk.) paketi.

Deffe

Kitap cildinin iki kapağından her biri.

Deffeteyn

Bir kitap kabı gibi ortasından menteşeli ve açılıp kapanır iki kanat şeklinde çift sayfalara verilen ad. Üzerlerine dinî ve sembolik resimler yapılır, bazıları büyük kitaplara kap olarak kullanılırdı. Fildişinden olanları da vardır. Sanatkârlar arasında deffeteyn, doğrudan doğruya kitap cildine denir.

Defne Dalı

Süsleme motifi. Defne ağacının yapraklarına benzer.

Defter

Eskiden cilt yerine kullanılan bir terim. Birçok kâğıdın birbirine bağlı olarak bulunduğu mecmua demektir.

Delail

Ayet, hadis ve duaları içine alan yazma kitap. Bazılarında Kâbe ve Ravza-i Mutahhara'nın el çizimi minyatüre benzer resimleri vardır. Buna kısaca Delail-i Hayrat veya Delail-i Şerife adları da verilir.

Delail-i Hayrat

Ayet, hadis ve duaları içine alan yazma kitap. Bazılarında Kâbe ve Ravza-i Mutahhara'nın el çizimi minyatüre benzer resimleri vardır. Buna kısaca Delail veya Delail-i Şerife adları da verilir.

Delail-i Şerife

Ayet, hadis ve duaları içine alan yazma kitap. Bazılarında Kâbe ve Ravza-i Mutahhara'nın el çizimi minyatüre benzer resimleri vardır. Buna kısaca Delail veya Delail-i Hayrat adları da verilir.

Dendan

1- Farsça'da «diş» demektir. Eski yazıda sin ( س ) harfinin dişlerine ve yazıda buna benzer bir, iki ve üç harfin yan yana gelmesiyle meydana gelen dişlere verilen isim, Sin dişlerine verilen addır.
2- Tezhip terimi olarak, başlıklarda, giriş çıkış ve dönüş yerlerinde, kendine mahsus yapılan ve dişe benzeyen şekillere de dendan adı verilir.

Dendanlı Rumî

Sade Rumî sınır çzgisinin iç kısmında münhani örneklerle süslenmiş rumi örneğidir.

Diğer Yazma Eser (Hat-Tezhip-Ebru-Cilt-Minyatür) Terimleri

İlk Sayfa ... 7 8 [9]10 11 ... Son Sayfa

Yazma Eser (Hat-Tezhip-Ebru-Cilt-Minyatür) Terimleri Sözlüğünde Kayıtlı Terim: 1039

Terimler Sözlüğü Ana Sayfa