SAYACI
Doğal ya da suni deriler ile tekstil ürünlerinden kesilmiş parçaları makinelerle işleyerek ayakkabı modeline uygun hale getiren kişidir.
A- GÖREVLER
Ayakkabının üst bölümüne saya denir. Sayacı, kişilerin ayakkabı ihtiyacına cevap verebilmek için estetik özellikleri de göz önünde bulundurarak aşağıdaki görevleri yerine getirir:
- Modele uygun biçimde saya tıraş bıçağı ya da tıraş makinesi ile inceltilmesi gereken yerleri tıraşlar,
- Tıraşlanan yerlere boya ve yakma işlemini uygular,
- Kıvırma yapılacak yerleri elde ya da makinede yapıştırıcı sürerek kıvırır,
- Mermer üzerinde sayaya astra yapıştırıcı sürüp, sayacı çekici yardımıyla regola yapar (parçaları birleştirir),
- Regola yapılmış saya parçalarını çeşitli saya makineleri yardımıyla modele uygun olarak diker.
KULLANILAN ARAÇ, GEREÇ VE EKİPMAN
- Saya tıraş bıçağı,
- Masat,
- Eğe
- Biley taşı,
- Makaslar,
- Çekiç,
- Mermer,
- Pergel,
- Saya tıraş makinesi,
- Yapıştırıcı sürme makinesi,
- Kıvırma makinesi,
- Zımba makineleri,
- Kapsül, pim ve aksesuar takma makinesi,
- Saya dikme makinesi (tek iğne, çift iğne, kollu)
- Çeşitli yapıştırıcılar, iplikler vb.
B- MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER
Sayacı olmak isteyenlerin;
- Parçalar arasındaki ilişkileri görebilen, bütünü göz önünde canlandırabilen,
- Göz, el ve ayaklarını aynı anda, dikkatli bir şekilde ve uyumlu olarak kullanabilen,
- Çizim yeteneği olan,
- Ayrıntıları algılayabilen,
- Nesnelerle, aletlerle ve makinelerle çalışmaktan hoşlanan
kimseler olmaları gerekir.
Ayrıca, yaratıcılık meslekte ilerlemeyi kolaylaştıran bir özelliktir.
C- ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI
Sayacı, ayakkabı üreten fabrika ve atölyelerde çalışır. Çalışma ortamı, kimyasal madde ve rahatsız edici koku içerir; ayrıca kapalı, havasız ve kısmen gürültülüdür. Kullanılan kimyasal maddeler, sağlığı bozucu durumlara neden olabilir. Çalışırken elektrik çarpması, makine kazası, kesilme gibi iş tehlikeleriyle karşılaşabilir. Sayacı çalışırken nesnelerle ilgilidir. İş genellikle haftada 6 gün çalışmayı gerektirir. Sayacı bazen oturarak bazen de ayakta çalışır. Çalışırken müşterilerle ve diğer çalışanlarla iletişime girmesi gerekebilir.
D- MESLEK EĞİTİMİ
MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER
Mesleğin eğitimi, yeterli müracaat olması halinde tüm mesleki eğitim merkezlerinde "Ayakkabı ve Saraciye Teknolojisi" alanı "Ayakkabı Üretimi" dalında, kalfalık ve ustalık eğitimleri verilmektedir.
Ayrıca, meslek liselerinin "Ayakkabı ve Saraciye Teknolojisi" alanı "Ayakkabı Üretimi" dalında da bu mesleğin eğitimi verilmektedir.
MESLEK EĞİTİMİNE GİRİŞ KOŞULLARI
Çıraklık eğitimine başlayabilmek için,
- En az ortaokulu tamamlamış, açık lise veya açık meslek liselerinden birine kayıt yaptırmış olmak,
- Bünyesi ve sağlık durumu mesleğin gerektirdiği işleri yapmaya uygun olmak,
- 14 yaşını doldurmuş, 19 yaşından gün almamış olmak. Ancak, 19 yaşından gün almış olanlardan daha önce çıraklık eğitiminden geçmemiş olanlar yaşlarına ve eğitim seviyelerine uygun olarak düzenlenecek mesleki eğitim programlarına göre çıraklık eğitimine alınabilir.
- Eğitim görmek istediği meslekte bir işyeri bulmak ve işveren ile çıraklık sözleşmesi imzalamak gerekmektedir.
EĞİTİMİN SÜRESİ VE İÇERİĞİ
Mesleğin eğitim süresi ilköğretim mezunu olanlarda 3 yıl, lise veya daha üst düzeyde genel eğitim görmüş olanlarda ise 1.5 yıldır. 3308 Sayılı Mesleki Eğitimi Kanunu'na göre meslek liselerinin öğrencileri teorik eğitimlerini haftada iki gün okulda, pratik eğitimlerini haftada üç gün işletmelerde yaparlar. Mesleki eğitim merkezlerinde ise haftanın 1 günü mesleki eğitim merkezlerinde teorik eğitim, diğer günler ise işyerlerinde pratik (uygulamalı) eğitim görürler.
Kalfalık, Ustalık Meslek Dersleri:
Çıraklık ve mesleki eğitim kapsamında ders programı genel bilgi dersleri ile meslek bilgisi derslerinden oluşmaktadır.
Meslek derslerinde; kullanılan makine, teçhizat, araç-gerecin tanıtılması, tekniğe uygun olarak kullanılması, bunların temizlik ve bakımlarının yapılması, norm yazı yazma, serbest elle ve takım kullanarak mesleği ile ilgili çizimlerin yapılması, çizimi tamamlanmış plan ve projelerin okunmasının yanı sıra, İşletme Bilgisi ve İş Güvenliği hakkında da bilgiler verilmektedir.
Teorik olarak verilen bilgilerin yanında, işyerinde de usta öğreticinin gözetimi altında pratik çalışması yapılmaktadır.
EĞİTİM SONUNDA ALINAN
BELGE-DİPLOMA
Çıraklık eğitimini tamamlayanlara eğitim sonunda katıldıkları kalfalık sınavında başarılı olmaları halinde "Kalfalık Belgesi" ve "Kalfa" unvanı verilir.
E- ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI
İnsanların giyim ihtiyaçlarına cevap verdiğinden sayacılık geniş bir çalışma alanına sahiptir. Kişiler belli bir oranda sermaye ile kendi işyerlerini kurabilecekleri gibi küçük atölyelerde ve seri üretim yapan fabrikalarda da iş bulabilirler. Bayanların bu alanda çalışma oranları giderek artış göstermektedir. Sayacılık insan zekası ve emek gücünün yoğun olduğu bir meslektir. Saya ayakkabının üst bölümü olduğundan tüketicinin zevkine hitap etmekte, dolayısı ile modayı yakından ilgilendirmektedir. Önceleri tamamıyla el emeğine dayalı olan sayacılık, son yıllarda ayakkabı sanayiinin dış piyasalara açılmasıyla önemli gelişmeler kaydetmiştir. Küçük atölyeler yavaş yavaş yok olarak yerini bant usulü çalışan büyük atölyelere, fabrikalara bırakmaktadır.
F- EĞİTİM SÜRESİNCE VE EĞİTİM SONRASI KAZANÇ
EĞİTİM SÜRESİNCE
- 3308 sayılı "Mesleki Eğitim Kanunu" gereğince, işletmelerde mesleki eğitim gören öğrencilere, işletmelerce asgari ücretin net tutarının %15 veya %30'undan az olmamak üzere ücret verilir.
- Eğitim gören öğrencilerin iş kazası ve meslek hastalıkları ile ilgili sigorta primleri devletçe karşılanır.
- Öğrenciler, mesleki eğitim yaptıkları işletmelerin sosyal imkânlarından faydalanır.
EĞİTİM SONRASI
Sayacı olarak işe başlayanlar; işe ilk girişte asgari ücret, daha sonra kademeli olarak artışlarla birlikte asgari ücretin 2 katı tutarında ücret alırlar.
Kendi işyerini açanlar işyerinin kapasitesi ya da kaliteli üretim oranında değişik miktarda kazanç elde ederler.
G-MESLEKTE İLERLEME
MESLEKİ EĞİTİMDE İLERLEME
Mesleki eğitim merkezlerinden kalfa olarak mezun olanlar bir işyerinde çalışıp aynı zamanda teorik eğitimlerine de devam edebilirler. İlköğretim (ortaokul) mezunu kalfa ve ustalar, mesleki ve teknik açık öğretim lisesine devam ederek, meslek lisesi diploması alabilirler. Mesleğinde ustalık eğitimi çalışma süresi 2 yıldır.
İŞ HAYATINDA İLERLEME
Meslekte usta ve usta öğretici unvanlarına yükselmek mümkündür. Ustalık belgesine sahip olanlar veya bunları işyerlerinde çalıştıranlar bağımsız işyeri açabilirler. Ayrıca, işyerinde çırak çalıştırması için de "Usta Öğretici" belgesine sahip çalışanın olması zorunludur.
BENZER MESLEKLER
- Ayakkabıcılık
- Çantacı ve saraciyeci
- Fora-freze ve gazumacı
H- EK BİLGİLER
GÖREV
- İş organizasyonu yapar,
- Çevre koruma önlemleri alır,
- İş sağlığı ve güvenliğine ilişkin faaliyetleri uygular,
- Kalite Yönetim Sistemi kurallarına uygun çalışır,
- Mesleki gelişim faaliyetlerinde bulunur.
I- KAYNAKÇA
- Meslek elemanları,
- Saya Teknolojisi (Necdet ERKUTOĞLU/İstanbul-1995),
- Necdet ERKUTOĞLU (İstanbul Umum Sayacılar odası, Mesleki Eğitim Danışmanlığı Birim Başkanı),
- Tozkoparan Mesleki Eğitim Merkezi,
- MEB Çıraklık Dönemi Sayacılık Meslek Dalı Eğitim Programı,
- Türkiye İş Kurumu Türk Meslekler Sözlüğü ,
- Bostancı Mesleki Eğitim Merkezi,
- Çıraklık eğitimi program kitapçığı,
- 3308 Sayılı Kanun,
- Çıraklık ve Yaygın Eğitim Faaliyetleri" Milli Eğitim Bakanlığı Çıraklık ve Yaygın Eğitim Genel Müdürlüğü, Ankara-1999,
- Meslek Danışma Komisyonu (MEDAK) üyesi kuruluşlar.
İ -AYRINTILI BİLGİ İÇİN
- İlgili eğitim kurumları,
- Türkiye İş Kurumu web sayfası www.iskur.gov.tr
- Ulusal Meslek Bilgi Sistemi http://mbs.meb.gov.tr/
- T.C. Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığı, http://www.osym.gov.tr/
- Bünyesinde "Meslek Bilgi Merkezi" Bulunan Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlükleri/Hizmet Merkezleri
sayacı meslekler meslek bilgileri meslekler hakkında açıklamalar en güzel meslekler bilinen meslekler meslekler ansiklopedisi Türk meslekler sözlüğü meslek araştırmaları bilgi bankası hakkında bilgiler meslek sözlüğü sevilen meslekler meslek özellikleri mesleklerin görevleri meslek aletleri meslekler için gerekli özellikler mesleklerin çalışma ortamı ve koşulları iş bulma olanakları