TANIM
Basılarak çoğaltılmak üzere matbaaya gelen bir orijinali (kitap, dergi, katalog, afiş, broşür, takvim vb.) sıcak dizgi veya foto dizgi (masa üstü yayıncılık) ile düzenleyen kişidir.
GÖREVLER
▪ Müşteri veya teknik elemanlarla görüşerek form taslaklarının boyutunu belirler,
▪ Sıcak dizgi makinesinde veya bilgisayarda, yazı karakterlerini isteğe göre belirleyerek formdaki bilgileri girer, satır ve sütun genişliğini oluşturur,
▪ Örneğe göre bilgilerin ve resim konulacak alanların sayfa düzenlemesini oluşturur,
▪ Kapak çalışmalarında yer alan resimlerin renk düzenlemeleri üzerinde çalışır ve renkli sayfa çıktısı alarak müşteriyle görüşür,
▪ Sıcak dizgi makinesinden çıkan yazıları çeşitli teknelere koyarak mürettipe gönderir,
▪ Bilgisayarda yapılan çalışmaları asetata çeker ve resim konulacak alanların siyah-beyaz fotoğraflarını çeker,
▪ Işıklı montaj masalarında montajcı ile işbirliği yapar, yazı dizgilerini resimle beraber komple sayfa üzerinde düzenler (Bundan negatif film yapılır),
▪ Müşteri tarafından yapılan düzeltmeye göre gerekli düzeltme işlemini yapar,
▪ Sayfa dizgisi yapmış ise araya giren değişimlerin veya sayfanın numaralandırılmasını (sıraya koyma) yapar,
▪ Filmin renk ayırımları ve düzgün olmayan yerlerin düzeltilmesi için çalışmayı fotomekanik bölümüne gönderir. (Negatif çekilen filmlerden pozitif elde edilir.)
▪ Formun son şekli hakkında müşterinin görüş sahibi olabilmesi için resim ve yazı krokilerinin renksiz olarak yer aldığı bir çalışma yapar (Ozalit çalışması),
▪ Ozalit baskı çalışmasını müşterilere gönderir ve müşteriler tarafından yapılan düzeltme üzerindeki son rötuşlarını dizgiye ve şekle yansıtır,
▪ Matbaacılıkta dizgiye ait sembolleri tanır ve uygular,
▪ Sıcak dizgi makinelerinin mekanik ve elektronik özelliklerini iyi tanır, onları dış etkenlere karşı korur,
▪ Çalışmaları alüminyum plakasının yapımı için kalıpçıya gönderir.
KULLANILAN ARAÇ, GEREÇ VE EKİPMAN
▪ Bilgisayar,
▪ Masaüstü yayıncılık paket programları,
▪ Scaner aleti,
▪ Işıklı montaj masası,
▪ Büro malzemeleri,
▪ Linotype (Satır halinde dizgi yapan sıcak dizgi makinesi),
▪ Monotype (Tek harf halinde dizgi yapan sıcak dizgi makinesi),
▪ Harf karakterleri,
▪ Espaslar,
▪ Yedek espaslar,
▪ Kumpas,
▪ Espas temizleme teknesi,
▪ Ahşap veya metal yazı tekneleri.
MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER
Dizgici olmak isteyenlerin;
▪ Şekil ilişkilerini görebilen,
▪ Ayrıntı ve değişikliklere dikkat edebilen,
▪ Göz ve ellerini eşgüdümle kullanabilme gücüne ve estetik görüşe sahip,
▪ İleri derecede miyop (6 diyoptrinin üzerinde) olmayan,
▪ Kronik bronşit, akciğer hastalıkları, doğuştan veya sonradan kazanılan kalp hastalıklarından birisine sahip olmayan,
▪ Başkaları ile işbirliği içinde çalışabilen,
▪ Yazım kurallarını iyi bilen veya uygulayan,
▪ Vücut gücünün en az %70'ine sahip olan
kimseler olmaları gerekir.
ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI
Sıcak dizgicilerin çalışma ortamı çok sağlıklı olmayıp, çok gürültülüdür. Foto dizgide çalışanlar ise, matbaaların büro bölümlerinde çalışırlar. Ortam temiz ve iyi aydınlatılmıştır.
Yazılı metinlerdeki verilerle ilgilidirler. Gerektiğinde tipo ve ofset baskıcılarla, serigraflarla iletişim halindedirler.
MESLEK EĞİTİMİ
MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER
Mesleğin eğitimi; yeterli sayıda müracaat olması durumunda mesleki eğitim merkezlerinin "Matbaa Teknolojisi" alanı "Baskı Önces" dalında, kalfalık ve ustalık eğitimleri verilmektedir.
Ayrıca mesleki ve teknik ortaöğretim okul/kurumların aynı alan ve meslek dalında da bu mesleğin eğitimi verilmektedir.
MESLEK EĞİTİMİNE GİRİŞ KOŞULLARI
Çıraklık eğitimine başlayabilmek için,
▪ En az ortaokulu tamamlamış, açık lise veya açık meslek liselerinden birine kayıt yaptırmış olmak,
▪ Bünyesi ve sağlık durumu mesleğin gerektirdiği işleri yapmaya uygun olmak,
▪ 14 yaşını doldurmuş, 19 yaşından gün almamış olmak. Ancak, 19 yaşından gün almış olanlardan daha önce çıraklık eğitiminden geçmemiş olanlar yaşlarına ve eğitim seviyelerine uygun olarak düzenlenecek mesleki eğitim programlarına göre çıraklık eğitimine alınabilir.
▪ Eğitim görmek istediği meslekte bir işyeri bulmak ve işveren ile çıraklık sözleşmesi imzalamak gerekmektedir.
EĞİTİMİN SÜRESİ VE İÇERİĞİ
Mesleğin eğitim süresi ilköğretim mezunu olanlarda 3 yıl, lise veya daha üst düzeyde genel eğitim görmüş olanlarda ise 1 yıldır. 3308 Sayılı Mesleki Eğitimi Kanunu'na göre meslek liselerinin öğrencileri teorik eğitimlerini haftada iki gün okulda, pratik eğitimlerini haftada üç gün işletmelerde yaparlar. Mesleki eğitim merkezlerinde ise haftanın 1 günü mesleki eğitim merkezlerinde teorik eğitim, diğer günler ise işyerlerinde pratik (uygulamalı) eğitim görürler.
Kalfalık, Ustalık Meslek Dersleri:
Çıraklık ve mesleki eğitim kapsamında ders programı genel bilgi dersleri ile meslek bilgisi derslerinden oluşmaktadır.
Meslek derslerinde; kullanılan makine, teçhizat, araç-gerecin tanıtılması, tekniğe uygun olarak kullanılması, bunların temizlik ve bakımlarının yapılması, norm yazı yazma, serbest elle ve takım kullanarak mesleği ile ilgili çizimlerin yapılması, çizimi tamamlanmış plan ve projelerin okunmasının yanı sıra, İşletme Bilgisi ve İş Güvenliği hakkında da bilgiler verilmektedir.
Teorik olarak verilen bilgilerin yanında, işyerinde de usta öğreticinin gözetimi altında pratik çalışması yapılmaktadır.
EĞİTİM SONUNDA ALINAN BELGE-DİPLOMA
Çıraklık eğitimini tamamlayanlara eğitim sonunda katıldıkları kalfalık sınavında başarılı olmaları halinde "Kalfalık Belgesi" ve "Kalfa" unvanı verilir.
ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI
Dizgiciler, matbaalarda, basım ve yayınevlerinde çalışırlar. Ayrıca kendi işyerlerini açabilirler. Bu meslek artık bilgisayarda masaüstü yayıncılık programları ile yapılmaktadır. Günümüzde matbaa grafikerliği ile dizgicilik iç içe girmiş durumdadır. Masa üstü yayıncılık paket programlarını ve gelişmiş diğer mesleki paket programlarını kullanabilen elemanlara ihtiyaç duyulmaktadır. Bu yönde kendini geliştiren elemanların iş bulma olanakları her zaman vardır.
EĞİTİM SÜRESİNCE VE EĞİTİM SONRASI KAZANÇ
EĞİTİM SÜRESİNCE
▪ 3308 sayılı "Mesleki Eğitim Kanunu" gereğince, işletmelerde mesleki eğitim gören öğrencilere, işletmelerce asgari ücretin net tutarının %15 veya %30'undan az olmamak üzere ücret verilir.
▪ Eğitim gören öğrencilerin iş kazası ve meslek hastalıkları ile ilgili sigorta primleri devletçe karşılanır.
▪ Öğrenciler, mesleki eğitim yaptıkları işletmelerin sosyal imkânlarından faydalanır.
EĞİTİM SONRASI
Bu meslekte çalışanlar; çalıştıkları işyerlerinin büyüklüğüne, sendikalı olup olmamalarına veya kamu kesiminde ya da özel kesimde çalışmalarına bağlı olarak değişen ücretler almaktadırlar.
Ücretler asgari ücretin 2 ila 4 katı arasında değişmektedir.
MESLEKTE İLERLEME
MESLEKI EĞITIMDE İLERLEME
Mesleki eğitim merkezlerinden kalfa olarak mezun olanlar bir işyerinde çalışıp aynı zamanda teorik eğitimlerine de devam edebilirler. İlköğretim (ortaokul) mezunu kalfa ve ustalar, mesleki ve teknik açık öğretim lisesine devam ederek, meslek lisesi diploması alabilirler. Mesleğinde ustalık eğitimi çalışma süresi 2 yıldır.
İŞ HAYATINDA İLERLEME
Meslekte usta ve usta öğretici unvanlarına yükselmek mümkündür. Ustalık belgesine sahip olanlar veya bunları işyerlerinde çalıştıranlar bağımsız işyeri açabilirler. Ayrıca, işyerinde çırak çalıştırması için de "Usta Öğretici" belgesine sahip çalışanın olması zorunludur
BENZER MESLEKLER
▪ Ofset Baskıcı
▪ Tipo Baskıcı
▪ Serigraf
▪ Grafiker (matbaa grafikeri)
▪ Reprodüksiyon ve Klişeci
EK BİLGİLER
GÖREV
▪ İş organizasyonu yapar,
▪ Çevre koruma önlemleri alır,
▪ İş sağlığı ve güvenliğine ilişkin faaliyetleri uygular,
▪ Kalite Yönetim Sistemi kurallarına uygun çalışır,
▪ Mesleki gelişim faaliyetlerinde bulunur.
KAYNAKÇA
Meslek elemanları,
İstanbul Matbaa Meslek Lisesi öğretmenleri,
Çıraklık Eğitim Programı,
MEDAK (Meslek Danışma Komisyonu) üyesi kuruluşlar,
3308 Sayılı Kanun,
AYRINTILI BİLGİ İÇİN
▪ İlgili eğitim kurumları,
▪ Türkiye İş Kurumu web sayfası www.iskur.gov.tr
▪ Ulusal Meslek Bilgi Sistemi http://mbs.meb.gov.tr/
▪ T.C. Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığı, http://www.osym.gov.tr/
▪ Bünyesinde "Meslek Bilgi Merkezi" Bulunan Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlükleri/Hizmet Merkezleri
dizgici baskı öncesi işlemcisi meslekler meslek bilgileri meslekler hakkında açıklamalar en güzel meslekler bilinen meslekler meslekler ansiklopedisi Türk meslekler sözlüğü meslek araştırmaları bilgi bankası hakkında bilgiler meslek sözlüğü sevilen meslekler meslek özellikleri mesleklerin görevleri meslek aletleri meslekler için gerekli özellikler mesleklerin çalışma ortamı ve koşulları iş bulma olanakları