Türk Edebiyatında İlkler, ders ve çalışma notu

Türk Edebiyatında İlkler

TÜRK EDEBİYATINDA İLKLER

1. Türk Edebiyatı’nın ilk yazılı ürünleri, Türk adının geçtiği ilk Türkçe metin – Orhun Yazıtları M.Ö. 8.yy
2. Orhun Yazıtlarını ilk okuyup çözümleyen – Danimarkalı bilgin Thomsen’dır.
3. İlk Mesnevi, İlk didaktik şiir örneğimiz ve aruzla yazılan ilk eserimiz   –   Yusuf   Has   Hacip’in   yazdığı   Kutadgu Bilig.(11.yy)
4. İlk   sözlük   –   Kaşgarlı   Mahmut’un   Divan-ı   Lügat-it Türk’üdür.
5. İlk biyografik eser – Ali Şir Nevai’nin – Mecalis’ün Nefais
6. Anadolu Türk Edebiyatında ilk biyografik eser – Edirneli Sehi Bey’in – Heşt Behişt’idir.
7. Tasavvuf alanında ilk şair – Ahmet Yesevi’dir.
8. İlk anı türü örneği – Babür Şah – Babürname’dir.
9. İlk gezi türüyle eser – Evliya Çelebi’nin Seyahatnamesi’dir.
10. İlk fabl örneği – Şeyhi’nin Harname’sidir.
11. Divan Edebiyatında mahallileşme akımının temsilcisi ve şarkıyı icat eden: Nedim’dir.
12. İlk özdeyiş örneklerini veren: Ali Bey / Lehçet’ül Hakayık
13. Tanzimat Edebiyatı sanatçısı olan Şinasi, batılı anlamda ilk fabl örneğini vermiştir.
14. İlk roman çevirisi – Fenelon’dan – Telemak ( Yusuf Kamil Paşa)
15. İlk roman örneği – Şemsettin Sami – Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat.
16. İlk edebi roman – Namık Kemal – İntibah ( Sergüzeşt-i Ali Bey)
17. İlk tarihi roman – Namık Kemal – Cezmi ( 1880 )
18. İlk köy romanı – Nabizade Nazım – Karabibik  ( 1890 )
19. İlk realist roman – Recaizade Mahmut Ekrem  – Araba Sevdası.
20. İlk psikolojik roman – Mehmet Rauf – Eylül’dür.
21. İlk modern roman örneklerini –Halit Ziya Uşaklıgil’in – Mai ve Siyah – Aşk-ı Memnu.
22. İlk tezli ( bir görüşü savunan ) romanımız – Nabizade Nazım – Zehra.
23. İlk  öykü  örneklerini  –  Ahmet  Mithat  Efendi  –  Letaif-i Rivayat ( Bilinene göre ilk)
24. Batılı anlamda ilk öyküye örnek – Samipaşazade Sezai – Küçük Şeyler.
25. İlk  tiyatro  çevirileri  –  Ahmet  Vefik  Paşa  –  Moliere’den yapmıştır.
26. Sahneye konulan ilk tiyatro eseri – Namık Kemal – Vatan Yahut Silistre.
27. İlk özel gazate – Tercüman-ı Ahval (1860) Şinasi ve Agâh Efendi tarafından çıkarıldı.
28. İlk epik tiyatro örneği – Haldun Taner – Keşanlı Ali Destanı.
29. İlk uyaksız şiir – Abdülhak Hamit Tahran yazmıştır.
30. Divan şiirinin ilk şairi – Hoca Dehhani’dir.
31. İlk  pastoral  şiir  örneklerini  –  Abdülhak  Hamit  Tahran– Sahra’da vermiştir.
32. İlk resmi gazete – Takvim-i Vakayi (1831)
33. İlk yarı resmi gazete – Ceride-i Havadis (1840)
34. İlk dergi örneği – Münif Paşa Mecmua-ı Fünun’dur.
35. İlk mizah dergisi – Teodar Kasap’ın çıkardığı “Diyojen”.
36. İlk antoloji – Harabat (Ziya Paşa)
37. İlk  günlük  (batılı  anlamda)  Direktör  Ali  Bey  “Seyahat Jurnali”
38. Yusuf  Kamil  Paşa’nın  yazdığı  yer  adları  bakımından zengin sözlük – “Lehçe-i Osmanî”
39. Batı anlayışındaki ilk edebiyat tarihçimiz – Fuat Köprülü
40. Kafiyeyi şiire serperek klasik nazım şekillerinden farklı ilk örnekleri veren – Tevfik Fikret
41. Edebiyatımızdaki milli dönemin açılmasına öncülük eden – Mehmet Emin Yurdakul
42. Şinasi’nin Edebiyata kazandırdığı ilkleri şunlardır:

• İlk batılı anlamda tiyatro “Şair Evlenmesi” (1859)
• Şinasi’nin ilk şiir çevirileri  – Racine, Lamartine ve Fenelon’dandır.
• Şinasi’nin  ilk  ilk  fabl  çevirileri  –  Fransız  şair  La Fontaine’dendir.
• İlk makale örneği – Mukaddime ( Tercüman-ı Ahval’de yayımlandı.)
• Noktalama işaretlerini ilk kullanan kişi Şinasi’dir.

 

dersimiz.com

Türk Edebiyatında İlkler Türek Edebiyatı Türk Edebiyatı ders notları konu özeti çalışma notları özetler ders anlatım ilk roman ilk gazete ilk dergi