Söz Sanatları ve Söz Sanatı Örnekleri, ders ve çalışma notu

Söz Sanatları ve Söz Sanatı Örnekleri

SÖZ SANATLARI

KİŞİLEŞTİRME (TEŞHİS):

İnsana özgü niteliklerin, insan dışındaki varlıklara aktarılmasına kişileştirme denir. Yani insan dışı bir varlık insan gibi davranır.

Kişileştirmede insan dışındaki varlıklara ağlama, mutlu olma, üzülme, kızma gibi insana özgü nitelikler aktarılır.

ÖRNEKLER:

Uzak denizlerden gelmiş yorgun bir gemi, limanın şefkatli kollarına bırakmıştı kendini. Sonbaharın gelişiyle yapraklar, vedalaşarak ağaçlardan ayrılıyordu.

Bu cümlelerde “gemi”, “liman” ve “yapraklar”a insan özelliği yüklenerek kişileştirme yapılmıştır.

• Güzel gitti diye pınar ağladı. dersimiz.com
• Toros dağlarının üstüne, / Ay un eledi bütün gece.
• Yalnızlığın okşadığı kalbime,yağmurlar küskün
• En güzel türküyü bir kurşun söyler.
• Durgunca bir deniz sahilleri öper

 

KONUŞTURMA (İNTAK)

İnsanın dışı varlıkların ne dediği, konuşması cümlenin içindeyse konuşturma sanatı yapılmış demektir.

Uyarı: İnsana ait özelliklerin insan dışı varlıklara verilmesine kişileştirme, insan dışı varlıkların konuşması cümlenin içindeyse konuşturma sanatı yapılmış demektir.

 

ÖRNEKLER:

Bulutlar gözyaşı döktüler.   (Kişileştirme)

Bu cümlede “bulutlar” insanlara özgü bir nitelik olan “gözyaşı dökme” özelliği ile tanıtıldığı için kişileştirme sanatı yapılmıştır.

Bülbül, “Senin nazını çekemem.” diyordu.

Bu cümlede “Senin nazını çekemem…” sözünü söyleyen insan dışı varlık  (gül)  olduğu için konuşturma  sanatı yapılmıştır.

• Aslan kral ormandaki hayvanlara kendine karşı gelmemelerini söylüyordu.
• Tilki: “Karga kardeş, ne kadar da güzel sesin var.” diye seslendi.
• Rüzgar söylüyor şimdi diline gelenleri.
• “Yıldızlar sönsün!” diyerek bağırdı karanlıktan sümbül.

 

BENZETME SANATI (TEŞBİH)

Aralarında benzerlik olduğu düşünülen iki şeyden güçsüz olanının güçlü olana benzetilmesidir.

Benzetme edatı olarak  “gibi” den başka “kadar, sanki… ” sözcükleri  de kullanılabilir.

Benzetme Örnekleri:

 

      inci                           gibi                        beyaz                   dişler

Kendisine                  Benzetme               Benzetme            Benzeyen       

Benzetilen                    Edatı                       Yönü

 

• Ayşe,  kaplumbağa gibi yavaş yürüyor. (Cümlesinde Ayşe’nin yürümesi kaplumbağanın yavaş yürümesine benzetilmiştir.)
• Ali, tavşan gibi hızlı koşuyor.  (Ali’nin koşması tavşanın hızlı koşmasına benzetilmiştir.)
• Mehmet,  Ahmet gibi konuşuyor. (Mehmet’in konuşması Ahmet’in konuşmasına benzetilmiştir.)
• Saçları altın gibi parlıyordu. 
• Gözlerim çalışmaktan kan çanağına döndü.
• Deniz misali gözleri vardı. 
• Kutu gibi bir dairede otururlar.
• Çocuk tilki gibi kurnaz biriydi.
• Minik yavrucak elma gibi kıpkırmızı yanaklarıyla gülücükler saçıyordu.
• Cennet gibi vatanımız vardır.
• İnci  dişleriyle tatlı tatlı gülümsemesini  özledim.

 

ABARTMA (MÜBALAĞA)

Gerçekleştirilemeyecek, imkansız ifadelere abartılı ifadeler denir.   Abartmanın diğer adı da  mübalağadır.  

Abartılı ifadeler: Dikkat çekmek, meraklandırmak veya gülmek için kullanılır.

Bir durumu, özelliği olduğundan ya çok fazla ya çok az göstermek, bir olayı olamayacak şekilde  abartarak anlatmaktır.

 

ÖRNEKLER:

• Ben var ya!  Bir keresinde tam 50 kg muz yemiştim.
• Onu  görünce dünyalar benim olmuştu.
• Kardeşim oyuncak alınmadığı için kıyameti kopardı.
• Sinemada gülmekten öldük.
• Sana yüz defa söyledim, ellerini yıkamadan sofraya oturma diye.
• Dünyalar kadar işim var yarın gelemem. (Bu cümlede işin fazla olması durumu abartılarak “dünyalar kadar” ifadesi ile işin fazlalığı anlatılmıştır. Bu da abartmadır.)

MURAT KUŞ

söz sanatları söz sanatı örnekleri kişileştirme teşhis konuşturma intak teşbih benzetme sanatı abartma mübalağa edebiyat ders notu konu özeti çalışma notları özetler ders anlatım MURAT KUŞ