Eğitim Sitesi

Fiilimsiler - Özellikleri - Çeşitleri - Örnekleri, ders ve çalışma notu

Fiilimsiler - Özellikleri - Çeşitleri - Örnekleri

FİİLİMSİLER : Fiillerden türeyen, cümlede “ ad, sıfat ve zarf ” olmalarının yanı sıra eylem (fiil) anlamalarını da kaybetmeyen, fakat fiiller gibi çekime girmeyen sözcüklere fiilimsi denir.

FİİLİMSİLERİN ÖZELLİKLERİ

  1. Fiil kip ve kişi eklerini almazlar, yani fiiller gibi çekime girmezler.
  2. Fiilimsilerin olumsuzu yapılabilir.
  3. Fiilimsiler isim çekim eklerini alabilirler.
  4. Fiilimsiler cümlede doğrudan yüklem olamazlar. Yüklem olabilmeleri için ek fiil almaları gerekir.
  5. Fiilimsiler, bulundukları cümleyi birleşik yapılı hale getirir.
  6. Fiilimsiler birleşik cümlelerde yan cümle kurarlar.
  7. Fiilimsi ekleri yapım ekidir.

 

Fiilimsiler görevlerine göre üç grupta incelenir:

1. İSİM FİİLLER:  Fiillerden türeyen ve eylem anlamlarını kaybetmeden cümlede isim görevinde kullanılan sözcüklere isim fiil denir.

   İsim filer, fiillere getirilen  “-me, -ma, -mek, -mak, -ış, -iş, -uş, -üş” ekleriyle yapılırlar.

NOT: İsim fiil eki olan “–me, -ma” ile olumsuzluk eki olan “–me, -ma” yı birbirine karıştırmamaya da dikkat etmemiz gerekir.

Örnekler:

2. SIFAT FİİLLER: Fiillerden türeyen ve eylem anlamlarını kaybetmeden cümlede sıfat görevinde kullanılan sözcüklere sıfat fiil denir.

  Sıfat fiiller, fiillere getirilen  “-an, -ası, -mez, -ar, -dik, -ecek, -miş” ekleriyle yapılırlar.

Örnekler:

ÖNEMLİ:   İsim fiil ve sıfat fiil ekleriyle türetilen bazı kelimeler kalıplaşarak fiilimsi özelliklerini kaybeder ve kalıcı isim olurlar.  Bu eklerle yapılan bir kelimenin kalıcı isim olup olmadığı ancak cümle içindeki kullanımına bakılarak anlaşılır.  Kalıcı isim durumuna gelmiş olanların olumsuzu yapılamaz, bu da ayırıcı bir özelliktir.

    Örnekler:

* dolma (yemek)                   * çakmak (yakma aracı)     * dondurma (yiyecek)

* kaymak (süt kaymağı)        * kavurma (yiyecek)          * danışma(başvuru yeri)

* görüş  (fikir)                        *deneme (yazı türü)            * yağış (yağmur)

* kazma (kazma aracı)          *yemek (yiyecek)              * sarma (yiyecek)

*dolmuş (ulaşım aracı)          *giyecek (elbiseler)            * geçmiş (mazi anlamında)

*gelecek (istikbal)                 * yemiş (meyve)               * tamlama (dil bilgisi-terim)

3. ZARF FİİLLER  (Ulaçlar – Bağ fiiller) :  Fiillerden türeyen ve cümlede zarf görevi alarak yüklemde bildirilen işin zamanını, yapılış biçimini, sebebini veya amacını gösteren, bazen de kelime ve cümleler arasında bağlama görevi üstlenen sözcüklere zarf fiil denir.

    En çok kullanılan zarf fiil ekleri şunlardır: -ıp (-ip, -up, -üp), -erek(-arak),  -ken, -e……-e, -ınca (-ince), -r………-mez, -eli (-alı),  -madan (-meden)… dersimiz.com

NOT:  Zarf fiillerin birçoğu kendilerinden sonra bazı kelimelerle veya başka eklerle kalıplaşarak zarf işlevi görür:  

-dığı zaman,    -madan önce,   -dıktan sonra,   -ıncaya kadar,   -dığından,

-dığı için, -eceği için, -dığı halde ……….

Cümleye kattıkları anlam bakımından zarf fiiller şu şekilde sıralanabilir:

Zaman ifade edenler

Durum ifade edenler

-ınca(-ince),   -r……-mez, -  dıkça,

-alı(-eli),  -ken,  -dığında, -ıncaya kadar, -eceği zaman,

* Havalar soğuyunca kazakları çıkardık

* Eve giderken bize uğra.

* Ders anlatılırken dikkatli dinleyin.

* Mektubu okuduğunda her şeyi öğrenirsin

* Yemek yedikten sonra hemen uyudu.

* Sizleri  tanıdıkça daha çok sevdim.

* Sen gideli yüzüm gülmez oldu.

* Zil çalar çalmaz dışarı fırladı.

* Güneş batıncaya kadar çalıştık.

* Yeri geldikçe konuyu tekrar ediyoruz.

* Amasya’ya gittiğinizde ona uğrayın.

-arak(-erek), -a….-a,  -madan, -ıp      -asıya(-esiye), -maksızın, -cesine

-eceği gibi

* Kardeşim ağlaya ağlaya eve gitti.

* Gençliğimizde güle oynaya yaşıyorduk.

* Akşama kadar durmaksızın çalıştı.

* Bugün kahvaltı yapmadan okula gitti.

* Arkadaşım koşarak yanıma geldi.

* Konuyu anlayacağınız gibi anlatmaya

   çalışıyorum

* Bardaktan boşanırcasına yağmur yağıyor

* Adamı  öldüresiye dövmüşler.

* Ödevlerini bitirip uyumaya gitti.

* Bütün geceyi oturmakla geçirdi.

Sebep ifade edenler

Bağlama görevinde kullanılanlar

-dığından, -makla, -maktan, -diği için  ……

 

* Çok yemek yediğinden kilo alıyor.

* Böyle davranmakla çok yanlış yaptın.

*Adamın sözlerine gülmekten bayıldık.

* Sizi beklettiğim için çok üzgünüm.

* Okuması için bir kitap aldım. (Amaç)

* Seni görmek için geldim. (Amaç)

Bağlama görevinde kullanılan zarf fiil eki -ıp (-ip, -up, -üp) ekidir. Bu ek çoğunlukla “ve” bağlacıyla aynı işlevde kullanılır. Bazen -erek eki de  “-ıp” eki gibi kullanılabilir.

* Arabaya binip gitti.(Arabaya bindi ve gitti.)

* Yaşlı kadının elinden tutup karşıya geçirdi.

* Yaşlı kadının elinden tutarak karşıya geçirdi.

* Yaşlı kadının elinden tuttu ve karşıya geçirdi.

NOT:  Zarf fiil ekleri bunlarla sınırlı değildir. Verdiğimiz örneklerdeki eklerin değişik biçimleri veya zarf fiil görevi yapan başka ekler de vardır.

 Öyleyse, bu eklerin tümünü aklımızda tutmaya çalışmak yerine, zarf fiillerin, fiillere getirilen değişik eklerle türeyerek yine fiilleri ve başka fiilimsileri  çeşitli bakımlardan etkilediğini bilmeli ve cümleye bu dikkatle bakmalıyız.

ÖRNEKLER

adddersimiz.com

tag Fiilimsiler Türkçe ders notu konu özeti çalışma notları özetler ders anlatım konu anlatım fiilimsi örnekleri Fiilimsilerin Özellikleri isim fiil nedir sıfat fiil nedir zarf fiil nedir

Benzer Türkçe Ders Notları

Fiilimsiler - Özellikleri - Çeşitleri - Örnekleri Hakkında Yorum Yazın...

  

Fiilimsiler - Özellikleri - Çeşitleri - Örnekleri Hakkında Yazılan Yorumlar

ne bakion aşırı derece MÜQQQ 2023-12-25

Birisi Çok sevdim çok işime yaradı dersten önce tekrar yapmak çok yardımcı oldu. Teşekkürler. 2022-08-18

Zeze_niz Bayıldım çok işime yaradi. Sağolun ???? 2022-03-26

aysun- yani denilmez muhteşem olmuş 2022-03-05

Berfin Yks için de uygun mu? 2021-11-05

abi_bu_kiz_deli çooooook işime yaradı 2021-09-07

kübra slm vallahi çok güzel olmuş bence benim fikrim ayrıca etkileyiciiiii bencedeee 2020-10-05

kübra süper olmuş yahu 2020-10-05

DOLBAZLAR ORTAOKULU 8/A Ö GÜZEL AMA ÖRNEK ÇOK OLMUŞ AZ OLSA DAHA İYİ OLABİLİRDİ 2020-09-30

MUSTAFA çok güzel ve açıklayıcı bir yazı olmuş teşeşkkür ederim bizim hoca hiç böyle yazdırmadı 2020-09-30

Mustafa ACAR çok güzel teşşekkür ederim 2020-09-30

jker çooooooook güzel 2020-09-11

esma çok iyi çok güzel lgs için de işe yarayabilir 2020-04-03

Ömer taniş Çooooook iyii herkese tavsiyem 2019-12-01

Gizem Cook işime yaradi 2019-12-01

ismet Çok işime yaradı 2019-11-04

mustafa efsooooooooooooooooo 2019-11-04

isimsiz dj Guzel Kİ 2019-10-29

uğur çok güzel 2019-10-22

Aysell Ayyyy super ama aradığım sonucu yoktu 2019-09-17

Lolo Allah razı olsun cok yardimci oldu 2019-01-08

Adem çok güzel olmuş 2018-01-11

ceydos bencede harika olmuş herkes e teşekkürler 2017-11-06

anonim sürekli amasya kullanılmış 2017-10-29

sena-chan Aman yarappim bu site çok işime yaradı çok sağolun 2017-10-29

Önceki Yorumları Göster

İçerikle ilgili 117 yorum yazılmış.

Fiilimsiler - Özellikleri - Çeşitleri - Örnekleri Ders Notu