Efsane Nedir? Hakkında Bilgi

Olağanüstü varlıkları ve olayları konu edinen ya da bir tarihsel olayı gerçekte olduğu gibi değil de, gerçekten uzaklaşarak öyküleyen anlatı türü; söylence. Halk edebiyatı ürünleri arasında sayılan efsaneler dört ana bölümde toplanmaktadır: 1) Yaradılış efsaneleri: Evrenin, dünyanın, yerin, göğün nasıl yaratıldıklarını ya da canlı, cansız varlıkların oluşumlarını, bilinen biçimlerini nasıl aldıklarını anlatan öyküler bu bölüme girer. 2) Tarihsel efsaneler: Adları belli dağ, göl ya da kent, köy gibi yerler, cami, köprü gibi yapılar; tarihsel kişilerden kalan defineler; savaşlar, fetihler; başkaldıran kahramanlar; toplumun geçmişinde sivrilmiş bilgin, şair, şeyh gibi kişiler; aşklarıyla ün salmış sevgililer vb. üzerine anlatılan öyküler bu bölümde toplanır. 3) Olağanüstü varlıkları konu edinen efsaneler: Bu tür anlatılar arasında alınyazısını, ölüm ve ötesini, tekin olmayan yerleri, cin-peri gibi gerçekdışı ya da hastalık getiren varlıkları, büyücü, afsuncu gibi olağanüstü güçleri olan kişileri, mitsel nitelik taşıyan hayvan ve bitkileri konu edinenler sayılabilir. 4) Dinî efsaneler: Dinî inanış ve işlemlerin ağır bastığı, dinsel sorunların, insan-Tanrı ilişkilerinin yansıtıldığı öyküler bu bölüme girer. Bütün bu sıralanan anlatılar tek başlarına ele alındıklarında bir edebiyat türü değildirler. Ama edebiyatın malzemesini oluştururlar. Nitekim destanların efsanelere dayandığı bilinmektedir. Bütün destan kişileri efsanevî kişilerdir. Ayrıca efsane niteliği taşıyan küçük bir öykünün ayrıntı değişikliğiyle birkaç destanda ya da halk öyküsünde işlendiği görülebilmektedir.