(1864 Manastır-1937 İstanbul) Son Osmanlı sadrazamlarından. 1881 yılında Harp Okulu'nu bitirdi. Çeşitli askerî görevlerde bulundu. İkinci Meşrutiyet'ten sonra genelkurmay başkanlığı yaptı. Yemen isyanını bastırmakla görevlendirildi. Ayan Meclisi üyeliğine getirildi. I. Dünya Savaşı'nda doğu cephesi komutanlığı yaptı. Brest-Litovsk barış görüşmelerine askerî delege olarak katıldı. Mondros Mütarekesi'nden az önce, 14 Ekim 1918'de sadrazam oldu. Sadrazamlığında en önemli olay, Mondros Mütarekesi'dir. 8 Kasım 1918'de sadrazamlıktan ayrıldı. Tevfik Paşa'nın kurduğu son Osmanlı kabinesinde dahiliye nazırı oldu. Bu görevdeyken Mustafa Kemal ve arkadaşlarıyla Bilecik Mülakatı'na katıldı. Daha sonra aynı kabinede hariciye nazırı oldu. Kurtuluş Savaşı'nda, İstanbul'dan Anadolu'ya silâh kaçırılmasında ve gizli bilgilerin aktarılmasında yararı dokundu. Cumhuriyet döneminde resmî hiçbir görev almadı.
