TANIM
Biyolojik bilimler, sağlık bilimleri, beslenme, çevre olayları ile ilgili konularında araştırma ve uygulama yapan kişidir.
GÖREVLER
▪ Beslenme, genetik ilaçların etkisi ve hastalıklardan ileri gelen kimyasal değişiklikler konusunda araştırma yapar,
▪ İnsan, bitki ve hayvan hastalıklarından sorumlu küçük organizmalar üzerinde araştırmalar yapar,
▪ Laboratuvar ortamında çeşitli biyokimyasal maddeler elde etmek için çalışmalar yapar (protein, kan serumu proteini, amino asit, organik asit ve bileşikler gibi),
▪ Kimyasal ve biyolojik kaynaklı bütün kirleticilerin organizmalar üzerindeki zararlı etkilerini inceler,
▪ Tekniğine uygun olarak hücre ve doku kültürü hazırlar,
▪ Temiz ve sağlıklı beslenme (besin kimyası ve teknolojisi, fermantasyon, gıda mikrobiyolojisi, gıda hijyeni) konularında çalışmalar yapar ve raporları düzenler ya da raporları onaylar.
KULLANILAN ARAÇ, GEREÇ VE EKİPMAN
▪ Laboratuvar ortamında;
▪ Spektrofotometre (analitik laboratuvar cihazı), pHstat, İnkübatör, Su Banyoları, Distile su cihazları, Ultrasantrifij, Ultrafiltrasyon Cihazları, Termostat ve Kriyostatlar, Oksijenmetre, PCR, Fermantörler, Mikroskop, Santrifüj, pHmetre, Filtrasyon, Kromatografik ekipmanlar(ayırma saflaştırma cihazları), hassas terazi, tüpler, pompalar, soğutucular, çeşitli balonlar gibi labotatuvar araç ve gereçleri ve kimyasal maddeler.
▪ Üretim ortamında; yukarıda tanımlanan cihazlarla birlikte büyük çaplı üretimlerde kullanılan mayalama cihazı ve üretim sistemleri ile çeşitli kimyasallar.
▪ Eğitim ortamında; bilgisayar, eğitim programları ve eğitim araç gereçleri ile laboratuvar cihazları ve çeşitli büro malzemeleri.
MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER
Biyokimyager olmak isteyenlerin;
▪ Başta biyoloji ve kimya olmak üzere fen bilimlerine karşı ilgili ve bu alanda başarılı,
▪ Bilimsel çalışmalara meraklı ve istekli,
▪ Dikkatini yoğunlaştırabilen ve sabırlı,
▪ Biyolojik ve kimyasal maddelere karşı alerjisi ile görme sorunu olmayan
kimseler olmaları gerekir.
▪ Yabancı dil bilgisine sahip olmak ve teknolojik yenilikleri takip etmek başarıyı artırıcı bir özelliktir.
ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI
Biyokimyagerler çalışmalarını genellikle laboratuvar ortamında ya da kapalı ortamlarda yürütürler. Laboratuvarlar sessiz, sakin ve hijyeniktir. Ancak kullanılan kimyasal madde ve bileşikler nedeniyle kokuludur.
İlaç, gıda, temizlik maddeleri ve plastik vb. üreten fabrikalarda yada arıtma tesisi gibi yerlerde çalışılması durumunda gürültüye maruz kalınabilir. Üretimle ilgili işleri yürüten biyokimyagerlerin çalışma saatleri belli konularda araştırma yapanlara nazaran daha düzenlidir.
Zehirli ve tehlikeli maddeler yada radyoaktif maddelerle çalışılıyorsa büyük dikkat gösterilmeli ve mutlaka bunlara özgü özel güvenlik önlemleri alınmalıdır.
Canlı yaşamı ile ilgisi biyokimyayı, benzer nitelikteki fizik, kimya, biyoloji gibi fen bilimleri ile sağlık, beslenme ve çevre konularında etkin bir dal haline getirdiğinden yukarıda sayılan uzmanlık alanlarıyla sıkı işbirliği halindedir. Bu nedenle biyokimyagerler de çalışırken işin türüne göre kimyagerler, biyologlar, hekimler, eczacılar, laborantlar, gıda ve ziraat mühendisleri, çevre mühendisleri gibi meslek elemanları ve diğer çalışanlarla iletişim halindedirler.
MESLEK EĞİTİMİ
MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER
Mesleğin eğitimi; Üniversitelerin Fen Fakültesi "Biyokimya" bölümünde verilmektedir.
MESLEK EĞİTİMİNE GİRİŞ KOŞULLARI
Mesleğin eğitimine girebilmek için;
▪ Lise veya dengi okul mezunu olmak,
▪ ÖSYS (Öğrenci, Seçme ve Yerleştirme Sistemi) Kılavuzunda belirtilen şartları taşımak.
EĞİTİMİN SÜRESİ VE İÇERİĞİ
Eğitim süresi 4 yıldır. Ancak 1 yıl zorunlu yabancı dil hazırlık programı ile birlikte bu süre 5 yıl olmaktadır.
Biyokimya programı içinde "Biyokimyagerlik" ve "Biyoteknoloji Ağırlıklı Biyokimyagerlik" olmak üzere iki ana yönlendirici program vardır.
Biyokimya programında VI. Yarıyıldan itibaren Lisans Öğretim Programlarına ek olarak 1 (bir) ay staj vardır. Staj uygulamasının kredi karşılığı yoktur. Öğrenciler başarılı veya başarısız olarak değerlendirilirler.
Hazırlık sınıfından sonraki eğitimde mesleki dersler ağırlıklı olarak verilmektedir. Ayrıca serbest seçmeli dersler de verilmektedir.
EĞİTİM SONUNDA ALINAN BELGE-DİPLOMA
Eğitimini başarı ile tamamlayanlara "Biyokimya" lisans diploması verilir.
ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI
Biyokimyagerlerin; ilaç, aşı ve özellikle biyopolimerlere dayalı protezler gibi tıbbi malzemeler üreten fabrikalar, boya, mürekkep, elyaf, plastik vb. kimyasal maddeler, tarım ilaçları, kozmetik, deterjan ve fermantasyon teknolojisine dayalı üretim yapan sanayi tesisleri gibi oldukça geniş bir yelpazede çalışma olanakları vardır.
Ayrıca üniversitelere bağlı kurulan biyoteknoloji araştırma ve uygulama merkezi, genetik hastalıklar araştırma merkezi gibi yerlerdeki araştırma laboratuvarları ile tıbbi analizler gibi rutin işlemlerin yapıldığı laboratuvarlarda görev alabilirler.
Ayrıca benzer hizmetler için Silahlı Kuvvetler bünyesindeki laboratuvarlarda muvazzaf astsubay ve subay olarak istihdam edilebilirler.
Çevrenin korunabilmesi konusuna bütün dünyada giderek artan ilgi nedeniyle, çevre ve hava kirliliğini önlemek yada azaltmak amacıyla endüstriyel tesislerin kurduğu veya yerel yönetimlere ait arıtma tesislerinde ve bunlarla ilişkili laboratuvarlarda çalışma olanakları da vardır.
Mezunlar yukarıdaki iş alanlarında; üretim sürecinde veya sürecin gerektirdiği rutin kalite-kontrol analizleri, sağlıkla ilgili testler, yeni yöntem geliştirme çalışmaları ve bunların uygulanmasında görev üstlenebilirler. Ayrıca projelerin yürütülmesi ve sonuçlandırılmasında yönetici konumunda çalışabilirler.
Biyokimyanın biyoloji, fizik, ekoloji, zooloji gibi çeşitli bilim dalları ile olan bağlantısı ve biyoteknoloji alanındaki gelişmeler nedeniyle iş bulma olanakları hergeçen gün artmaktadır.
Türkiye'de yeni gelişen bir alan olması nedeniyle ve pek çok bilim alanıyla kesişme noktasında yer alması sebebiyle, mezunların yüksek lisans ve doktora eğitimlerine devam ederek akademik kariyer yapma olanakları oldukça geniştir. Bu süreç esnasında çeşitli üniversiteler ve bilim alanlarında akademisyen olarak yer alarak eğitim çalışmalarına katılır, öğrencilere ders verirler.
Biyokimya, Biyoteknoloji, Moleküler Biyoloji, Genetik gibi bilim alanlarıyla ilgili yurtdışındaki araştırma ve üretim şirketleri ile bu alanlardaki yurtdışındaki üniversitelerde iş ve kariyer olanakları geniştir.
EĞİTİM SÜRESİNCE VE EĞİTİM SONRASI KAZANÇ
EĞİTİM SÜRESİNCE
Öğrenciler eğitimleri süresince Kredi ve Yurtlar Kurumu'nca verilen öğrenim ve harç kredisinden yararlanabilirler. Ayrıca özel ve kamu kurumlarının sağladığı burs imkânlarından da faydalanabilirler.
EĞİTİM SONRASI
Eğitim sonunda; kamu sektöründe işe başlayanlar 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu hükümlerine göre hizmet sınıfındaki kadroların karşılığı olan derece ve kademeden aylık alırlar. Ücretler yıllık belirlenen oranlarda ve kıdeme göre artış göstermektedir.
Özel sektörde çalışıldığında ücretler işyerindeki pozisyona göre yapılacak anlaşmalarla belirlenmektedir. Genellikle ilk işe başlayışta asgari ücretin 2 katı civarında ücret alınmaktadır. Ücretler performansa göre sonraki yıllarda artmaktadır. Deneyimli, bilgisayar kullanabilen, yabancı dil bilen ve kendini geliştirmiş olanların kazançları daha dolgundur.
MESLEKTE İLERLEME
MESLEKİ EĞİTİMDE İLERLEME
Bu meslekte uzmanlaşma daha eğitim yapılırken başlamaktadır. İlk 2 yıl Biyokimya Ortak Lisans Programı olarak verilen eğitimden sonra 3. yıldan itibaren "Biyokimyagerlik" ve "Biyoteknoloji Ağırlıklı Biyokimyagerlik" olarak iki ana yönlendirici program başlar. Ayrıca her iki programda da verilen seçmeli alan dersleri ve serbest seçmeli ders olanaklarıyla öğrenciler sağlık, gıda, çevre gibi alanlara yönelerek ileride mesleklerinde uzmanlaşmanın yolunu da açmış olurlar.
Günümüzde bulunmamakla birlikte, Avrupa Birliği normlarının ve uyum çalışmalarının ilerlemesiyle birlikte tüm dünyada ve özellikle Avrupa Birliği ülkelerinde olduğu gibi, Biyokimya Uzmanlık Eğitimi konusunda da yeni olanaklar ortaya çıkabilecektir.
Biyokimya öğretim programları temel ve ortaöğretim kurumları için öğretmen yetiştirmeyi hedeflememektedir. Ancak, lisans eğitimi tamamlandıktan sonra yüksek lisans ve doktora eğitimi alarak akademik kariyer yapabilirler.
İŞ HAYATINDA İLERLEME
İşletmelerde üretimle ilgili süreçlerde çalışanlar deneyimlerine göre yönetici konumuna gelebilirler.
BENZER MESLEKLER
▪ Biyolog
▪ Kimyager
▪ Biyomühendis
▪ Genetik Mühendisi
▪ Farmakolog
EK BİLGİLER
GÖREV
▪ İş organizasyonu yapar,
▪ Çevre koruma önlemleri alır,
▪ İş sağlığı ve güvenliğine ilişkin faaliyetleri uygular,
▪ Kalite Yönetim Sistemi kurallarına uygun çalışır,
▪ Mesleki gelişim faaliyetlerinde bulunur.
1900'lerden beri Biyokimya adıyla tanınan bu yeni bilim dalının hangi konularla ilgilendiğinden sözetmek gerekirse;
Biyolojik bilimler ile kimya bilimi arasındaki bir kesişme noktasında yeralan Biyokimya, yaşamın kimyasını araştırırken hem fizyolojinin(üreme, beslenme gibi yaşamsal etkinlikler)hem de analitik, organik ve fizikokimyanın tekniklerinden yararlanır. Vücuda enerji sağlamak üzere maddelerin yıkımından, yaşam için gerekli karmaşık moleküllerin yapımına kadar canlıda gerçekleşen kimyasal değişikliklerin tümüne metabolizma denir. Bu kimyasal değişiklikler enzimler aracılığıyla olur; enzimlerin oluşumu ise hücrenin genetik yapısına bağlıdır. Bu nedenle Biyokimya beslenme,genetik ve tarımın yanısıra ilaçların etkisi ve hastalıklardan ileri gelen kimyasal değişiklikler gibi çeşitli tıp konularının araştırılmasına da katkıda bulunur.
Bitkileri inceleyen botanik, hayvanları inceleyen zooloji,bakteri ve virüs gibi tek hücreli canlıları inceleyen mikrobiyoloji, kalıtsal özelliklerin kuşaklara aktarılmasını araştıran genetik, canlılar ile doğa arasındaki karmaşık ilişkiyi inceleyen ekoloji gibi temel bilim dallarının biyoloji ile olan sıkı işbirliğinden yeni uzmanlık dalları doğmuştur. Biyokimya da kimya ile biyolojinin örtüşme alanıdır.
KAYNAKÇA
▪ Meslek elemanları,
▪ AnaBritannica Genel Kültür Ansiklopedisi Cilt: 4 Sf. 291
▪ Öğretim Elemanları,
▪ Meslek Danışma Komisyonu (MEDAK) üyesi kuruluşlar.
AYRINTILI BİLGİ İÇİN
▪ İlgili eğitim kurumları,
▪ Türkiye İş Kurumu web sayfası www.iskur.gov.tr
▪ Ulusal Meslek Bilgi Sistemi http://mbs.meb.gov.tr/
▪ T.C. Ölçme Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığı" http://osym.gov.tr/
▪ Bünyesinde "Meslek Bilgi Merkezi" bulunan Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlükleri/Hizmet Merkezleri
biyokimyager meslekler meslek bilgileri meslekler hakkında açıklamalar en güzel meslekler bilinen meslekler meslekler ansiklopedisi Türk meslekler sözlüğü meslek araştırmaları bilgi bankası hakkında bilgiler meslek sözlüğü sevilen meslekler meslek özellikleri mesleklerin görevleri meslek aletleri meslekler için gerekli özellikler mesleklerin çalışma ortamı ve koşulları iş bulma olanakları