Karahanlılar ve Gazneliler, ders ve çalışma notu

Karahanlılar ve Gazneliler

KARAHANLILAR VE GAZNELİLER

KARAHANLILAR (840-1212)

• Karluk , Yağma, Çiğil Türk boyları tarafından kurulmuştur.
• Karahanlı hükümdarlarına kuvvetli anlamında “kara” denilmiştir.
• İlk hükümdarları Bilge Kül Kadir Han’dır.
• Satuk Buğra Han İslamiyeti kabul ederek Abdülkerim adını almış ve İslamiyeti resmi din olarak kabul etmiştir.
• En parlak devirleri Yusuf Kadir Han zamanıdır.
• Karahanlılar Yusuf Kadir Han’dan sonra çıkan iç karışıklıklar yüzünden Doğu ve Batı olmak üzere iki kısma ayrıldılar.
• Doğu Karahanlılar Devleti Karahitaylar tarafından yıkıldılar.
• Batı Karahanlılar Devleti Harzemşahlar tarafından yıkıldılar.

 

Karahanlıların Türk Tarihindeki Yeri ve Önemi:

• Orta Asya’da kurulan ilk Müslüman Türk devletidir.
• Devlet yönetiminde ikili sistemi kullanmışlardır.
• Halkın tamamına yakını Türktür bu yüzden resmi dil Türkçedir.
• Türklere ait ilk İslami eserler bu dönemde yazılmıştır. Bu eserler:

ESER	YAZAR	ÖZELLİĞİ
Kutadgu Bilig	Yusuf Has Hacip	İdeal devlet yönetiminin anlatıldığı ilk eser.
Divan-ı Lügati’t Türk	Kaşgarlı Mahmut	Türkçeye ait bütün lehçelerin yer aldığı ilk sözlük. dersimiz.com
Atabetü’l Hakayık	Edip Ahmet Yükneki	Ahlaki öğütlerin yer aldığı ilk eser.
Divan-ı Hikmet	Ahmet Yesevi	İslamiyeti tasavvuf yoluyla anlatan ilk eser.

 

 

GAZNELİLER (963-1187)

• Samanoğullarının Herat Valisi Alp Tigin tarafından kurulmuştur.
• Gazne şehri bu devletin başkenti olduğu için devletin adı Gazneliler olmuştur.
• Sebük Tigin devletin asıl kurucusu kabul edilir.
• Gazne’li Mahmut Abbasi Halifesini Büveyhoğullarının baskısından kurtarmış ve halife Gazneli Mahmut’a ”sultan“  unvanını vermiştir.
• Not: Gazneli Mahmut “sultan“ unvanını kullanan ilk hükümdardır.

 

Gazneli Mahmut’un Hindistan seferlerinin sebepleri:

• Hindistan’ın zenginliklerinden yararlanmak.
• Hindistan’a İslamiyet'i yaymak.

Not: Gazneli Mahmut Hindistan’a 17 sefer yapmıştır.

 

Sultan Mesut Selçuklularla Dandanakan Savaşını (1040) yapmış ve yenilmiştir.

Dandanakan Savaşının sebebi: Selçukluların Horasan’a yerleşmeleridir

 

Dandanakan Savaşının sonuçları:

• Gazneliler zayıflayarak yıkılış sürecine girmişlerdir.
• Büyük Selçuklu Devleti resmen kurulmuştur.

 

Gaznelilerin Yıkılışı:

Afgan yerlileri olan Gurlular Gaznelilere  son verdiler (1187)

 

Gaznelilerin Özellikleri:

• Gazneliler birçok milletten oluşan çok uluslu bir devletti.
• Gazneliler döneminde saray ve orduda Türkçe, yazışma dili Arapça, eğitim ve edebiyat dili Farsça ve Arapça kullanılıyordu.

Sedat Kınayı

Karahanlılar Gazneliler Kutadgu Bilig Divan-ı Lügati’t Türk Atabetü’l Hakayık Divan-ı Hikmet tarih ders notu konu özeti çalışma notları özetler ders anlatım Sedat Kınayı