Sosyolojinin Diğer Bilimlerle İlişkisi
SOSYOLOJİNİN DİĞER BİLİMLERLE İLİŞKİSİ A. Sosyoloji - Tarih: Sosyoloji toplumsal olayları sebep-sonuç ilişkisi içinde incelerken olayların nedenlerini geçmişte araması gerektiği için tarih biliminden yararlanır. Toplumsal olaylar belli bir tarih döneminde ortaya çıkarlar ve o dönemin izlerini taşırlar. Devamını Oku
GÖLLER VE OLUŞUMLARI / 1. Yerli Kaya Gölleri: a. Tektonik Göller: Yer kabuğunun çökmesi veya kırılması neticesinde meydana gelen çukurluklara suların dolmasıyla oluşurlar. Dünya'nın en derin gölü olan Baykal Gölü (1741 m), Lût Gölü, Hazar Gölü ve Çad Gölü yeryüzündeki başlıca büyük tektonik göllerdir. Devamını Oku
Gel-Git (Med-Cezir) Dalgalar ve Akıntılar
GEL-GİT (MED-CEZİR) DALGALAR Ve AKINTILAR: 1. Gel - Git (Med - Cezir) Özellikle, Ay'ın ve Güneş'in çekim gücü tesiriyle okyanuslarda görülen alçalma - yükselme hareketleridir. Ay, Dünya'ya Güneş'ten daha yakın olduğu için, gel - git oluşumundaki etkisi daha fazladır. Ay ve Güneş aynı doğrultuda Devamını Oku
AKARSULARDA BİRİKTİRME: Akarsuların biriktirme yapabilmesi için;- Eğimin azalması - Suyun azalması,- Akarsu hızının azalması, - Akarsu yükünün artması, gereklidir. Bu faktörler bir arada olunca, akarsuyun gücü azalır ve biriktirme başlar. Devamını Oku
AKARSU AŞINIM ŞEKİLLERİ: 1. Vadiler a. Boğaz Vadi (Yarma Vadi): Yüksek dağ sıralarını enine yarıp geçen akarsular bu tür vadiler oluştururlar. Vadilerin yamaçları oldukça diktir ve vadi dardır. Türkiye'de, Kızılırmak, Yeşilırmak, Fırat, Sakarya, Seyhan ve Göksu nehirleri ile Zap suyu Devamını Oku
AKARSULARDA AŞINDIRMA: Akarsuyun, içerisinden geçtiği yatağı kazması ve kopardığı parçacıkları taşıması olayına aşındırma denir. Akarsular kimyasal ve fiziksel (mekanik) yollarla aşındırma yaparlar. 1. Kimyasal aşındırma: Sıcaklığın yüksek olduğu zamanlarda veya sürekli sıcak bölgelerde Devamını Oku
TOPRAK EROZYONU: Toprak tabakasının üst kısmının, akarsular, sel suları ve rüzgârlar gibi dış kuvvetlerin etkisiyle taşınıp sürüklenmesi olayına erozyon denir. Kurak bölgelerde ve bitki örtüsünden yoksun arazilerde hem rüzgâr, hem de akarsu erozyonu çok fazla görülür. Devamını Oku
YER GÖÇMELERİ VE KAYMALAR: Herhangi bir yamacın, bir kısmının kayarak aşağıya doğru yer değiştirmesine yer göçmesi ya da heyelan denir. Eğer, ana kaya üzerinden yalnızca toprak örtüsü kayıyorsa, buna da yer kayması adı verilir. Devamını Oku
DIŞ KUVVETLER / Kayaların Çözülmesi: Kayalar ve taşlar, dış olayların etkisi altında zamanla değişikliğe uğrayarak paslanmış, çürümüş gibi bir görünüm alır. Zamanla taşı oluşturan mineraller arasındaki bağ gevşer ve taş parçalara ayrılır, ufalanır. İşte, kayaların ve taşların uğradıkları bu değişikliklere Devamını Oku
Seizma Hareketleri (Depremler)
SEİZMA HAREKETLERİ (DEPREMLER): Yerkabuğundaki herhangi bir sarsıntının, çevreye doğru yayılan titreşim biçimindeki hareketine deprem denir. 1. Volkanik depremler. Volkanik püskürmeler esnasında görülen ve etki alanları dar olan depremlerdir. 2. Çöküntü (Göçme) depremleri. Kaya tuzu, jips, kalker Devamını Oku
Volkanik Hareketler (Volkanizma)
VOLKANİK HAREKETLER (VOLKANİZMA): Yer'in derinliklerinde bulunan mağmanın, yerkabuğunun zayıf kısımlarından yeryüzüne doğru yükselmesine volkanizma denir. Katı, sıvı ya da gaz halindeki maddelerin yeryüzüne çıktığı yere volkan ya da yanardağ, bu maddelerin çıkışına da püskürme denir. Devamını Oku
YER ALTI SULARI VE KAYNAKLAR: Yağışlarla yeryüzüne düşen suların bir kısmı yüzeyden akarken, bir kısmı da yer altına sızarak orada akış oluştururlar. Bunlara yer altı suyu, yer altı sularının kendiliğinden yeryüzüne çıktığı yerlere de kaynak adı verilir. Devamını Oku
Rüzgârların Oluşturduğu Şekiller
RÜZGÂRLARIN OLUŞTURDUĞU ŞEKİLLER: Rüzgârlar, kopardıkları parçacıkları havalandırarak taşımak, bu parçacıkları çarptırarak aşındırmak ve gücü bitince de biriktirmek yoluyla yeryüzünde şekillendirme yaparlar. Rüzgârlar, en fazla kurak ve yarı kurak bölgelerde etkilidirler. Çünkü Devamını Oku
Karstik Sular, Aşındırma Ve Biriktirme Şekilleri
KARSTİK SULAR, AŞINDIRMA VE BİRİKTİRME ŞEKİLLERİ: Kaya tuzu, jips (alçıtaşı), kalker (kireçtaşı) gibi suda kolay eriyebilen kayaçların bulunduğu arazilere karstik araziler adı verilir. Bu arazilerde suların etkisiyle birtakım şekiller oluşur. Bu şekillere karstik şekiller denir. Devamını Oku
Buzullar Ve Buzulların Oluşturduğu Şekiller
BUZULLAR VE BUZULLARIN OLUŞTURDUĞU ŞEKİLLER : Kutuplarda ve yüksek dağlar üzerinde yağışlar genellikle kar halinde olur. Sıcaklık çok düşük olduğu için yağan karlar erimeden üst üste birikir. Biriken bu karlara toktağan (kalıcı) kar denir. Yaz ve kış karla örtülü olan böyle yerlerin alt kısımlarına ise, toktağan Devamını Oku
İÇ GÜÇLER VE ETKİLERİ: Faaliyetleri için gerekli enerjiyi yerin içinden alan güçlerdir. İç güçlerin oluşturduğu yer şekilleri dış güçler tarafından aşındırılır. İç güçlerin oluşturduğu hareketlerin bütününe tektonik hareket denir. Bunlar; Orojenez Epirojenez Devamını Oku
JEOLOJİK ZAMANLAR / Yaklaşık 4,5 milyar yaşında olan Dünya, günümüze kadar çeşitli evrelerden geçmiştir. Jeolojik zamanlar adı verilen bu evrelerin her birinde, değişik canlı türleri ve iklim koşulları görülmüştür. Dünya'nın yapısını inceleyen jeoloji bilimi, jeolojik zamanlar belirlenirken fosillerden Devamını Oku
Haritalarda Yer Şekillerinin Gösterilmesi
HARİTALARDA YER ŞEKİLLERİNİN GÖSTERİLMESİ / İzohips (Eş yükselti) Eğrisi Yöntemi: Deniz seviyesinden aynı yükseklikteki noktaları birleştiren eğriye eş yükselti (izohips) eğrisi, aynı derinlikteki noktaları birleştiren eğriye eş derinlik (izobath) eğrisi denir. Yer şekillerinin gösteriminde Devamını Oku
RÜZGÂR ÇEŞİTLERİ : 1. Sürekli (Yıllık) Rüzgârlar : a. Alize Rüzgârları: 30° Kuzey ve 30° Güney enlemlerindeki dinamik yüksek basınç alanlarından, Ekvator'daki termik alçak basınç alanına doğru esen rüzgârlardır. Başlangıçta sıcak ve kurudurlar. Ancak, denizler üzerinden geçerken nem kazanırlar. Devamını Oku
Sosyolojinin Diğer Bilimlerle İlişkisi (Sosyoloji)
C. SOSYOLOJİNİN DİĞER BİLİMLERLE İLİŞKİSİ / 1. Sosyoloji - Tarih : Tarih, geçmişte yaşanan olayları tek tek, belgelere dayanarak, yer ve zaman bildirerek ele alır. Sosyoloji ise tek tek yaşanan tarihsel olayların ortak noktalarından hareketle genellemelere ulaşır. Geçmişte yaşamış insan toplulukları hakkında bilgi edinir. Devamını Oku