Anadolu Uygarlıkları (Hattiler, Hititler, Frigler, Lidyalılar, İyonlar, Urartular), ders ve çalışma notu

Anadolu Uygarlıkları (Hattiler, Hititler, Frigler, Lidyalılar, İyonlar, Urartular)

ANADOLU UYGARLIKLARI

Hattiler:

• MÖ 3. binli yıllarda Anadolu medeniyetini Hattiler kurmuştur.
• Anadolu’nun ilk halkıdır. Zamanla Hititlerle karışmışlardır.
• Çok tanrı inancı görülür. Ana Tanrıça Annus’tur.

 

Hititler:

• Mezopotamya ve Mısır uygarlığını birleştirerek Anadolu uygarlığını meydana getirdiler.
• Anadolu’ya Kafkaslar üzerinden geldikleri tahmin edilmektedir. MÖ 2000
• Kızılırmak dolaylarında devlet kurdular. Başkentleri Hattuşaş’tır.
• Devletin ilk kralı I. Hattuşil’dir(labarna).
• Mısırlılar ile 16 yıl süren Kadeş Savaşı’nı yapmışlardır.
• Tarihin ilk yazılı antlaşması olan Kadeş Antlaşmasını Mısırlılar ile yaptılar.
• Hitit şehirleri başkentten gönderilen valiler tarafından yönetilirdi
• Tarihin ilk medeni kanunu Hititler tarafından yapılmıştır.
• Hititlerin sayılamayacak kadar çok tanrıları vardı. Bu yüzden Hitit ülkesine "Bin Tanrı İli" denilmiştir.
• Hititler çivi yazısı ve hiyeroglif (resim yazısı) kullanmışlardır. Yazıyı Asurlulardan öğrenmişlerdir.
• Mimarlık ve heykel sanatında ilerlemişlerdir. Güneş kursları (sembolleri) ünlüdür.
• “Yazılıkaya ve İvriz” kabartmaları önemli eserleridir.
• Devlet kral (Tabarna), kraliçe (Tavananna) ve İhtiyarlar Meclisi tarafından idare edilirdi.
• Hitit kraliçelerinin önemli yetkileri vardı. d e r s i m i z . c o m
• Tarihin ilk objektif tarih yazıcılığı olarak kabul edilen Anallar (Yıllıklar) Hititler tarafından yazılmıştır.
• Ege Göçleri sonucu yıkıldılar ve bir süre Geç Hitit Şehir Devletleri şeklinde yaşadılar.

 

Frigler:

• Hititlerin yıkılmasından sonra Orta ve Batı Anadolu’da merkezleri Gordiyon olmak üzere devlet kurdular.
• Kendilerine ait alfabeleri vardır.
• Ticaret yerine tarıma önem vermişler tarım ve hayvancılığı koruyan ağır cezalı kanunlar koymuşlardır. (bir saban kıranın, bir öküz kesenin cezası ölümdü)
• Kuyumculuk ve kaya oymacılığında ilerlemişlerdir.
• Devletin ilk kralı “Gordios’tur”
• Kral Midas döneminde Kimmerler tarafından yıkıldılar.
• Ana tanrıçaları “Kibele’dir”
• “Tapates” adı verilen halı ve kilim dokumaları önemlidir.
• “Megaron” tipi evleri vardı. (giriş ve büyük bir salonlu ev tipi)

 

Lidyalılar:

• Kral Giges tarafından MÖ 687’de Gediz ve K. Menderes nehirleri arasında kuruldular.
• Başkentleri “Sard” şehriydi.
• Sard’dan Asur’un başkenti Ninova’ya kadar uzanan ticaret için yapılan ünlü Kral Yolu’nu yapmışlardır.
• Parayı bularak takas usulüne son vermişlerdir.
• Altın ve gümüş madenlerini işletmişler. Orduda paralı askerler kullandıkları için kısa sürede yıkılmışlardır.
• Çok tanrılı dinleri vardı. Fenike Alfabesini kullanmışlardır.

 

İyonlar(İonlar):

• Yunanistan’da ki Dorlardan kaçan Akalar tarafından kurulmuştur.
• En önemli şehirleri Milet, İzmir, Efes ve Foça’dır.
• Ticaret yolları üzerinde bulundukları için kültür alanında gelişmişlerdir. Matematikte:Tales, Pisagor, felsefede: Diyojen, tıpta: Hipokrat, tarihte: Herodot yetişmiştir.
• İyonya’da özgür düşüncenin varlığı felsefenin doğmasını sağlamıştır.
• Şehir devletleri önce krallar sonraları asiller ve son olarak da demokratik hükümetler tarafından yönetildiler.
• Karadeniz’de koloniler kurmuşlardır. (Sinop, Samsun ve Trabzon)
• Homeros’un İlyada ve Odesa ve destanları ünlüdür.
• Dünyanın 7 harikasından biri olan Efes Artemis tapınağı onlara aittir.

 

Urartular:

• Diğer Anadolu Uygarlıklarından farklı olarak Doğu Anadolu’da kurulmuşlardır.Başkentleri Tuşpa (Van) dır.
• Tarım, maden işçiliği, kabartma, kaya oymacılığı ve mimaride gelişmişlerdir.
• “Hurriler” tarafından kurulan Urartuların kurucusu “I. Sardur’ dur.”
• “Medler ve İskitler“ tarafından yıkılmışlardır. notbak.com
• Krallıkla yönetilen Urartularda ülke eyaletlere ayrılmıştı. Eyaletleri “En-nam” denilen valiler yönetiyordu.
• Çok Tanrılı dine inanmışlardır. Ahiret inançları güçlüdür.
• Asur çivi yazısını ve az da olsa resim yazısını kullandılar.
• Eski Ön Asya’nın gerçek maden ustalarıdır.

Sedat Kınayı

Anadolu Uygarlıkları Hattiler Hititler Frigler Lidyalılar İyonlar(İonlar) Urartular tarih ders notu konu özeti çalışma notları özetler ders anlatım Sedat Kınayı